– Tí eigur Skálafjarðartunnilin at bíða

Við hesi høvuðs­farleiðini fæst ein miðleið sum ger:
• tað munandi styttri, slætt­ari og beinari at koyra mill­um Streym­oynna og Eystur­oynna, og eisini mill­um Eystur­oynna og Vágarnar.
• frástøðuna, líka stutta sum við Skálafjarðar­tunnli­num, frá Havnini til Gøtu, Fuglafjarðar, Leirvíkar og Norð­ur­oyggjarnar. 35 minutt­ir at koyra til Klaksvíkar.
• frástøðuna frá Havn­ini til bygdirnar úti á Skála­fjørðinum ein triðing styttri.
• frástøðuna frá flogvølli­n­um til Eystur­oynna og Norð­ur­oyggjarnar 35 % styttri.
• at ein høvuðsfarleið gongur gjøgn­um seks av teimum ætl­aðu nýggju kommunu­eind­unum, har 87 % av føroying­u­num búgva.
• at íløgan verður 675 mió kr, t.e. 65 – 70 % av Skálafjarð­ar­tunnlinum.
• at tað fyri tey flestu sum koyra í hesum økjum hevði verið talan um munandi minni orkunýtslu.
• at tað blivu færri brekkur, forð­ingar og lykkjutar til- og frá­koyringar.
• at raksturin verður 8 % lægri enn við Skála­fjarðar­tunnlinum.
• at møguligt er at deila loysnina upp í deil­projekt, soleiðis at arbeiðið kann tillagast fíggjar­støð­uni í landinum og tøku arbeiðs­orkini.
• at farleiðin gevur “...gróð­ar­líkindi til øll økir í landi­num” (1).
• at loysnin tryggjar “...fram­komu­leika, ferðslutrygd og umhvørvi” (1).
• at høvuðsfarleiðin upp­fyllur kravið um, “ .. at leggja lands­veg út um bygt øki, hava so fá vegamót sum til ber og at økja trygdina í vegamótum” (1).
• at ætlaði umkoyringar­vegurin í Kolla­firði ikki er neyðugur, tað merkir eina minniveiting á 25 mió kr. (2)

Í sambandi við alternativu loysnina eru av­­leiddar verkætlanir fyri u.l. 220 mió kr, um­framt at ein brúgv ella tunnil møguliga skal gerast millum Toftir og Strendir fyri knapt 200 mió kr. Alternativa ætlanin hevði komið at kosta 1,1 mia kr, íroknað avleiddar verkætlanir og eina brúgv millum Toftir og Strendir.
Í sambandi við Skála­fjarð­ar­tunnilin verður tað, sambært Lands­verk, av­leidd­ar verk­ætlanir fyri minst 260 mió kr. Harum­framt vil ein Eystur-Vestur leið, um hon skal muna nakað, kostað einar 500-600 mió kr. Skála­fjarð­ar­tunnilin, við avleidd­um verkætlanum og eini Eystur-Vestur leið, kemur tí at kosta 1,8-1,9 mia kr liðugt útbygd.
Harumframt hevði vágin við hesi alternativu loysnini verið væl minni. Hetta, tí alterna­tiva loysnin hevði inni­borið, at hon kundi verið deild upp í smærri projekt, og antin framskundað ella dríggj­að, tengt at hvussu fíggjarstøðan er í landi­num, og/ella at tøku arbeiðs­orkuni.

Viðmerkingar til verandi ætlan við Skálafjarðartunnlinum
Tað er undrunarvert at vit í Føroyum, uttan at kannað aðrar møguleikar nærri ella at hyggja meira kritiskt at verandi ætlan, vilja fara í holt við eina nýggja høvuðs­farleið, við eini 30 árs binding, har vit velja eina loysn sum inniber:
• ein hæddarmun á 300-350 metrar. Minst 200 m undir sjóvar­málan og millum 100-150 m upp um sjóvarmálan.
• brattar brekkir. Halli í Skála­fjarðar­tunnlinum verður minst 70 promillu.
• eina pumpuskipan sum altíð skal koyra, eisini í teimum tíðar­skeið­­unum, tá eingin streymur verður fram­­leiddur av vindi ella vatni.
• eina binding á 30 ár, har tað ikki verður møguligt at gera stórvegis ábøtur á ver­andi vegastrekki millum Eystur­oynna og Streym­oynna. Eitt vega­strekki, ið liggur í tí partinum av Før­oy­um, har bestu møguleik­ar­nir eru fyri at útvinna viðvar­andi orku úr vindi og vatni.
• eina loysn sum merkir, at vit ikki kunna gera eina meira slætta og orku­av­markandi høvuðsfarleið millum tey størstu økini og býirnar í Føroyum.
• eini binding, har ein partur av ætlaðu yvir­­­skip­aðu sam­ferðslu­­ætlanini hjá Lands­verk og Vinnu­­­­mála­­ráðn­um ikki kann gerast tey komandi 30 árini.
• at valda loysni­n í síðsta enda, um hugt verður at yvir­skip­aðu sam­ferðslu­ætlan­ini hjá Lands­­verk og Vinnu­mála­ráðn­um, fer at kosta 700-1.000 mió kr meira enn alternativa ætlanin.
• At høvuðsleiðin kemur at ganga gjøgnum bygd økir, t.e Runavík og bygdirnar á eystara armi á Skála­fjørði­num, um ikki ein vegur verður gjørdur omanfyri Søldar­fjørð og Runavík.
• at tað skulu gerast íløgur fyri minst 1 mia kr, har grund­arlagið er sera bjartskygdar ferðslu­fram­skrivingar. Ferðslu­­vøkstur á 50 – 80 %, úr 2500-3000 bilum/dag í 2008 til 4500 bilar/dag í 2014 til og frá Havnini til Eysturoynna og Norðoyggjarnar. Tá er roknað við minst 100% av potentiellu akførunum, sum í dag koyra í Norð­skálatunnlinum.

Samanumtikið
Umráðandi er, at Løgtingið ikki enn eina ferð velur at binda landið til eitt ávíst privat partafelag við eini 30 árs binding. Løgtingið hevur nú møguleikan at raðfesta øðrvísi og, sum minst, at kannað aðrar møguleikar við minni vága og orku­út­láti betur, áðrenn støða verður tikin.
Fyri tað almenna fer tað ongan­tíð at verða nakar vinning­ur, av at yvirtaka Skála­fjarðar­tunnilin, sum tað annars verður framlagt alment. Einasti hypotetiski møgu­leikin er, um landið velur, at tann 30 árs bind­ingin Løg­tingið vil geva P/F Skála­fjarðar­tunnlinum verður gjørd óendalig. Hetta soleiðis, at verandi leið ongan­tíð kann betrast, ella at tað ongantíð verður møguligt at gera eina nýggja høvuðs­­farleið frá Vágu­num og vestara parti av Norður­streym­­­oynni til Eystur­oynna og Norðuroyggjarnar.
Tað tykist, sum vit í Før­oy­­um hava stært okkum blind í undir­sjóv­ar­tunnlum.Um vit tosa um at avmarka orku­útláti, er neyðugt at fáa eitt slætt­ari, styttri og beinari høvuðs­vegastrekki við færri forðingum. Ein undir­­sjóvar­­tunnil eigur tí at verða undan­takið, ikki sjálvfylgjan tá eitt vega­strekki skal út­byggj­ast. Í sambandi við ætlaða Skálafjarðartunnilin, fyri­­liggur bert ein einstøk loysn, har tað tó eru fleiri aðrar alterna­tivar loysnir. Einki skjalatilfar fyriliggur, um hví so er. Tí eigur Løg­tingið at um­hugsa at raðfesta øðrvísi, minka um vágan og gera eina høvuðs­farleið okkum øllum føroying­um til góðar!

Keldur:
1: “Eysturoyarleiðin og avleiddar verk­ætlanir”, Landsverk, 2008
2: “Samferðsluætlanin 2008-2020,
2. Partur: Heildar­ætlanin”, Landsverk, 2008