Tre lande, tre folk, tre re­ge­r­in­ger. Og tre sprog...

Tann sum helt, at vit fóru at gerast klókari upp á ætlanirnar ella møguleikarnar við eini ný­skip­an av ríkisfelags­skap­i­num á tíð­ind­a­fund­i­num við stjórnarleiðarar ríkisins týs­dag­in, fór skeivur.

Á onkran hátt var lagt upp til, at vit fóru at fáa innlít í ta breiðu semju, sum eftir øllum at døma er millum allar flokk­ar á tingi – uttan Sambandsflokkin, sum leyp frá í síðstu løtu við eini fráboðan um, at hinir fimm flokkarnir æ5la og fara at taka Føroyar úr ríkinum uttan at hava ánilsi fyri, hvat síðani skal henda.

Tað er so tann svarta myndin. Vit vita, at pol­it­ik­ar­ar kunnu vera opportunistiskir, men neyvan er nakar politikari ella flokkur – ikki ein gong Tjóðveldi, sum hevði lopið út í eitt slík eks­per­i­ment. Tað er í lagi, at Bárð­ur og Eyð­dis siga frá, tá tey ikki fáa sov­ið um nátt­ina, tí tey vænta at hini fara at loysa. Men tey áttu heldur at greitt frá sín­um ætl­an­um – ítøkiliga. Enn eru bara komn­ir onkrir tankar um okkurt óítøkiligt »samband 2.0«, sum ikki ljóðar serliga seriøst. Og tað liggur heldur ikki í okkara makt at fáa onnur at halda, at ein 'heimastýrislóg 2.0' fer at loysa tær avbjóðingarnar, vit hava.

Sjálvandi skulu vit hava størri heimildir, og sjálv­andi skulu vit umboða okkum sjálvi út­eftir. Fyri tað er ikki neyðugt at kasta allar fyri­mun­ir­nar við ríkisfelagsskapinum fyri borð. Tað sigur seg sjálvt. 

Tað var fyrrverandi formaður Sam­bands­floks­ins, sum fyrstur var við tankanum um »ríkja­fel­ags­skap­in« í ó­lav­søku­røðu løgmans í 2012, tá hann segði: »Tað verð­ur neyð­ugt at skipa okkara rík­is­fel­ags­skap av nýggjum. Eg droymi um ein ríkja­felagsskap við trimum sjálv­støð­ugum lond­um«.

Og so var tað Mette Frederksen, sum í 2023 í síni set­anarrøðu í Fólkatinginum segði so­leiðis: »Der var engang, hvor der var Danmark, og så var der to andre lande i rigs­fæl­les­skabet. Det er slut nu. Det er ikke Dan­mark, der skal bestemme fremtiden for hver­ken Grønland eller Færøerne. Det er en be­slut­ning, der tilhører Nuuk og Tórshavn.

Men så længe vi har et rigsfællesskab. Og det hå­ber jeg personligt, vi har i mange år end­nu. Så skal det være et ligeværdigt sam­ar­bej­de mellem tre lande, tre folk, tre re­ge­r­in­ger. Og tre sprog.«

Tað er hesum møguleika, sum vit eiga at taka av. Tað kann spyrjast gott burturúr, um vit varðveita okkara rættindi í rík­is­fel­ags­skap­i­num – og hava myndugleika at umboða okk­um sjálvi. Her eiga allir flokkar at standa saman.