Býarmenning í Havn fer fram í Reykjavík

Vælumtóktu fram­sýningarnar hjá Føroya Lands­skjala­savni og Tórshavnar Býarsavni um Býar­menning í Havn fara til Reykjavíkar, har tær skulu sýn­ast fram. Tað er Borg­­arskjalasafn Reykja­víkur sum skipar fyri

Tvey tey seinastu árini hava Føroya Landsskjalasavn og Tórshavnar Býarsavn havt framsýningar í Smiðjuni í Lítluvík um Býarmenningina í Havn. Hesar framsýningar hava verið væl umtøktar mill­um fólk í Føroyum. Nú hava íslendingar eisini víst hesum framsýningum áhuga.
Tað er Borgarskjalasafn Reykjavíkur sum hevur biðið um at fáa framsýningarnar til Íslands, har tær verða sett­ar upp í hølum Borgar­skjala­savnsins. Framsýningin letur upp leygardagin 3. december. Borgarstjórin í Reykjavík letur framsýningina upp, sam­­an við umboði frá Før­­oya Lands­skjala­savni. Borg­ar­skjalasavnið hevur bjóðað eini 700 fólkum til upp­­lat­­ingina. Fram­sýn­ingin verður opin fram til 12. febru­ar 2006.
Evnið í framsýningunum er býarmenningin í tíðar­skeið­­in­um frá 1856, tá ið Thorshavns Byg­­nings­kommis­sion, byggi­nevndin, fór at virka, og fram til 2005.
Longu miðskeiðis í 1860-árunum kom tann fyrsta byggi­ætlanin fyri gamla býar­­partin í Tórshavn. Um­­leið 1880 sæst, at ein skip­að bygging fer fram uttan fyri gamla býarpartin. Ting­húsvegurin fekk skap og somuleiðis býlingurin í Bø - t.e. Bø-, Tróndar- og Magnus Heinasonar gøta.
Fyrst í 20. øld tók Havnin at vaksa. Útstykkingar vórðu gjørdar, og býlingurin í Abbatrøð og høvuðsgøturnar niðan til Rabarbukvarterið gjørdust veruleiki. Seinast í 1940-árunum fluttu fólk í stórum tali til Tórshavnar, og býlingarnir í Hornabø og Grønland sóu dagsins ljós. Tað var eisini um hetta mundið Føroya Løg­ting fór at viðgera lóg­ina um býarskipanir og byggi­samtyktir. Fyri Havnina var tað í tøkum tíma og arbeiðið byrjaði alt fyri eitt, men varð fyrst liðugt í 1972, tá ið almenna byggisamtyktin fyri Tórshavnar kommunu fekk gildi.
Framsýningin er eisini um, hvussu býurin á ymsan hátt vaks í 1950-árunum og hvussu byggivinnan veru­liga tók dik á seg í 1960-árunum. Somuleiðis er við 1970-árunum, tá ið bæði kommunalar og privatar út­stykkingar vórðu ætlaðar, meðan størri - og mangan øðrvísi bygging - tvíhús og randarhús o.a. sóust í 1980-árunum og fram til bú­skaparkreppuna fyrst í 1990-árunum.
Júst í hesum døgum fer tann størsta kommunala út­stykk­ingin fram - Hoyvíkshagi Suður, og fyrstu húsini verða reist haruppi nú. Sigast skal, at sama útstykking er tann fyrsta, ið kommunan er farin í holt við síðani kreppuárið 1992.
Av tí at Tórshavnar komm­una seinastu árini er vaks­in við oyggj­um og granna­­bygd­um, hevur tað verið neyðugt við eini heildarætlan. Tí hava søvnini sjálvsagt givið byggi- og býarskipanardeild Tórshavnar kommunu inni­vist á framsýningini. Her verð­ur at síggja, hvussu politik­arar og embætisfólk í felag royna at lúka tørvin í framtíðini hjá teirri vaksandi fjøld av fólki, ið fer at seta búgv í kommununi.
Ætlanin við framsýningini er at fáa fram, hvussu Havn­in av álvara tók at vaksa miðskeiðis í 20. øld og fram í dag.
Á framsýningini eru mynd­ir, kort, tekningar, skjøl og tøl, sum vísa, hvussu býurin hevur flutt seg og hvussu fólk í Tórshavn hava hugsað, tá ið tey hava søkt um byggiloyvi til sethús og umbyggingar. Á framsýningini eru eisini umsóknir frá handlum og fyri­tøkum og almennum stovn­um.