Ein »gudfrøðilig/etisk/moralsk« áskoðan

Brot úr tí, sum Jógv­an Zachariassen, sam­komuleiðari í Lívdini, legði fram fyri rættarnevndina 27. november, 2006

Jógvan Zachariassen,
samkomuleiðari

Allar stórar avgerðir, sum vit taka, mugu verða grund­aðar á logikk, etikk/moral og djúpa kritiska hugsan um grundirnar fyri og av­leið­ing­arnar av okkara niðurstøðum og avgerðum.
Paradoxin hjá teimum kristnu er hendan: “Tú skalt elska Harran Gud tín av øll­um hjarta tínum, av allari sál tíni og av øllum huga tínum“ og „Tú skalt elska næsta tín sum teg sjálvan.“
Sum kristin standi eg fast við, at Gud situr hægst yvir øllum, og at tað mynstur, sum Gud hevur givið okkum at liva eftir í kynslívi okkara, skal verða hildið fram. Tess­vegna eru kristin ímóti ein­um samkyndum lívstíli.
Hinvegin, sum kristin, standi eg eisini fast við, at øll menniskju eru skapt í bílæti Guds, og skulu tí verða vard sum menniskju frá happing, niðurgering og háðan. Soleiðis vilja kristin vera við til at verja tann samkynda persónin. Eg vil ikki happa nakran. Og eg vil heldur ikki verða lagdur und­ir at happa nakran, tí søg­u­liga hevur hugsjónin um mannarættindi sín uppruna í kirkjum og samkomum.
Paradoxin, sum kristin standa fyri er, hvussu tey bal­an­s­era at verja rættindini hjá samkyndum sum persónar, samtíðis sum tey ikki eru við til at uppmuntra og stuðla teirra lívstíl. Hetta er veru­liga avbjóðingin í par­a­graf 266b. Hetta er grundin fyri, at tað eru ymiskar meiningar millum tey kristnu.
Gudfrøðisligt grundarlag
Kristin trúgva at endamálið við øllum er at dýrmeta Gud. Tá vit liva fyri dýrd Gud, fáa vit eina heild­ar­kristna lívsfilosofi, sum grund­leggj­andi er hetta: tað góða, vakra og sannleikin er í samljóði við góðsku, vakurleika og ab­s­o­lutta sannleika Guds.
Kristin trúgva, at Gud livir og er til, og at menniskju eru tey einastu av skaparverki Guds, sum tilvitað kunnu dýr­meta Gud. At vera skapt­ur í bílæti Guds, er at re­flektera tað, sum Gud er: tað góða, vakra og sannleika Guds – bæði intellektuelt, sálarliga og í lívstíli.
Kristin trúgva, at tað góða, vakra og sannleiki Guds verður sýnt fram í mynstrinum, sum Gud skapti í hjúnabandinum/fam­ilj­u­lív­i­num – ein maður og ein kona saman í hjúnabandi alt lívið.
Nevnliga tað, at maður og kona koma saman í ein­leika, komplimenterandi og supplerandi hvørt ann­að alt lívið ígjøgnum. Hjún­a­band­ið og familjan hevur ver­ið grundarlagið undir all­ari sivilisatión, og eingin siv­i­l­a­tión er vaksin størri enn í mun til halgannina í hjúnabandinum og fam­ilj­uni.
Tað er ikki bert eitt mynst­ur í skaparverki Guds. Gud hevur eisini givið men­n­iskj­um meginreglur at liva eftir, sum vit skulu akta. Hann gev­ur okkum meginreglur um, hvussu vit best skulu liva og hvussu vit skulu liva best.
Øll kynslig orientering, utt­an fyri mynstrið millum ein mann og eina kvinnu, re­flekt­erar ikki tað góða, vakra og sannleikan.
“Kynslig orientering” er vanskeplað hjá okkum øll­um!! Menniskjan fall í synd! Avleiðingarnar av synd­a­fallinum raka okkara kropp og okkara kenslur. Vit tráa eftir tí, sum vit ongantíð vórðu skapt at tráa eftir. Vit øll eru kynsligir syndarar! Í ymiskum formum: Kyns­lív áðrenn og uttanfyri hjún­a­bandið, pornografi, gyrnd, onani, pologami, sam­kyndn­leiki, tvíkyndleiki, orgiolevnaður, djórasex. Og so tann kriminelli parturin: barnapornografi, missnýtsla av børnum og neyðtøka. Alt hetta er uttanfyri upprunaliga mynstur Guds!!
Bíblian setur ikki sam­kynd­leika fram sum eina verri synd enn nakra aðra synd. Gud skal ikki døma nakran fyri at vera samkyndur, men fyri at vera ein syndari. Vit øll eru syndarar. Tí var tað Jesus kom at bjarga okkum frá synd og geva okkum nýggja kraft at liva eftir upp­runa­liga mynstri og meg­in­regl­um Sínum.
Logiskt grundarlag
Viðvíkjandi at lata “kynsliga orientering” at koma inn í paragraf 266b, hava kristin nógvar kritiskar ella rann­sak­andi spurningar:
Søkja tey samkyndu verju, sum minnilutabólkur, ella al­menna og samfelagsliga góð­tøku av samkyndum lívstíli? Ein av grundunum fyri kristin at siga “nei” til hetta mál er, er tí at ein kann ikki siga “ja” til kynsliga or­i­entering og samtíðis siga “nei” til handa lívstíl. Tað er ólogiskt og óteologiskt fyri ein kristnan. Ein kristin má spyrja seg sjálvan um “trúgv” og samkynd “kyns­lig orientering” kunnu sam­ein­ast, tá kristin trúgv hevur eina grundleggjandi meining um moralskan “lívstíl,” og samkyndur lívstílur gongur beint ímóti tí grundleggjandi meiningini?
Eru tey samkyndu veruliga ein minnilutabólkur í mun til etniskar minnilutar ella ein væl skipað organisasjón, sum vil hava onnur at gó­ð­taka teirra lívstíl undir flagg­i­num av líkarættindi?
Orð, sum niðurgering, frælsi, rættindi og rætt­vísi mugu definerast. “Fræls­isrættindi fyri sam­kynd” eru treytað av, at sam­kynd veruliga líða eina nið­ur­ger­ing, sum tey mugu verða sett frí frá. Og “rættindi fyri samkynd” er treytað av, at sam­kynd veruliga kenna kúg­an, sum tey mugu verða vard frá. Men hvør er henda nið­urgering, hesin skeivleiki, hetta órættvísi? Um tað er tað, at tey verða háðað og niðurgjørd av bólkum í sam­felag­num, grundað á teirra kynsligu orientering, og eru offur fyri homofobia, so hava tey sanniliga rættin at vera vard frá slíkum ó­rætti. Gud stendur slíkari dis­krim­in­e­r­ing ímóti og krevur av okk­um, at elska og virða øll menniskju treytaleyst. Hin­vegin, um atfinningarnar frá samkyndum um hesar “skeiv­leikarnar” og hetta “órætt­vísi” er tí at samfelagið ikki vil góðtaka samkynda kyns­liga orientering, á sama støði sum hetrusexuelt hjúnaband, so er prátið um “rættvísi” og “líkastilling” óviðkomandi, tí menniskju kunnu ikki krevja “rættin” til nakað, sum Gud ikki hevur givið teim­um.
At samanbera samkynd við tey, sum hjálparsleys verða undirkúgaði, niðurgjørd og háaði í samfelagnum og sum doyðu fyri at fáa frælsi frá trældómi og trælahandli, er ein undirmeting mótvegis teim­um littu og etnisku minn­i­lutunum.
Ein littur samanber tey sam­kyndu og littu soleiðis, “Tá ið tey samkyndu hava verið trælir yvir 200 ár; eru legalt blivin defineraði sum 3/5 men­n­iskja (2/5 djór); hava mist rættindini at atkvøða ella at eiga privata ogn, av tí at tey eru samkynd, tá kunnu tey byrja at samanbera seg við tey, sum hava kent sviðan av rasismu og niðurgering.”
Bólkar fyri rættindi teirra samkyndu hava grund­leggj­andi endamál og ver­k­ætl­ann­ir. Tvey dømi:
Nýggjar lógir um rættin at giftast, ættleiðing og sáð­in­n­planting mugu koma í gildi, tí hetta er ein neyðug og planløgd avleiðing eftir at henda lógin er komin í gildi.
Fara at krevja lógina víð­k­aða, har “kynslig orientering” eis­ini skal umfata tey, sum liva saman við “fleiri partnarum” (pologomi) og at hesi somu (samkynd, fleir­kynd ella pologomi) fáa øll tey rættindi, sum hetr­o­sex­uell hjún hava.
Næstrakærleiki
Lógin um “kynsliga or­i­en­ter­ing” gevur kristnum og samkomum/kirkjum møg­u­leik­an at opna dyrnar og hjart­að fyri samkyndum og vísa næstakærleika.
Tað er møguligt at elska ein persón uttan at stuðla tað, sum hann ger. Tú kanst elska ein alkoholikara, sum eitt menniskja, men hata alkoholið, sum hevur valdið á honum. Tú sigur ikki við ein alkoholikara, “Eg góðtaki teg akkurát, sum tú ert! Ger bara akkurát sum tú vilt!” Tað er tí tú elskar hann, at tú forðar honum at liva sum hann vil.
Fyri hin kristna er tað ó­møg­u­ligt at elska tey sam­kyndu uttan eisini at tala í móti teirra lívstíli, um tú ert sannførdur um at lívstílur teirra ikki fylgir bíbilskum morali og etikki. Samtíðis gev­ur tú títt lív fyri ikki at niðurgera hann sum per­són.
Endi
Ein kristin vil æra Gud og verja onnur menniskju, utt­an at gera neyðsemju við mor­al og ókritiskt at fylgja fjøld­ini undir flagginum av javn­rættindi ella tolsemi.
Tit (politikararnir) hava fin­g­ið valdið ella “svørðið” (Róm. 13:1-5) at stýra landi og fólki okkara við. Tit halda svørðinum at verja “tað góða, tað vakra og sannleikan.”
Takið tykkara avgerðir grund­að­ar á logik, etikk/mor­al og djúpa kritiska hugs­an um grundirnar fyri og avleiðingarnar av tykkara av­gerð­um.