Einkisigandi fólkaatkvøða

Tað var væntandi, at úrslitið av fólka­at­kvøð­uni hós­dag­in fór at vera tann kata­strofa, sum tað varð, og øll tann komm­un­ala ný­skipan­in hev­ur fing­ið eitt skot fyri bógvin.

Tá tú velur at hava eina fólka­at­kvøðu, bara fyri at hava eina fólka­at­kvøð­u, so verður úrslitið hareftir. Fólk­ið varð ikki upplýst um, hvat fólk­a­atkvøð­an snúði seg um, og als eing­in pol­it­isk semja var um málið. Eitt ser­deilis illa úr hondum greitt ar­beiði frá landsstýrismanni og sam­gongu.

Tað er so sjálvsagt, at vit skulu hava størri kommunalar eind­ir. Einki hald­gott argu­ment er í­móti hes­um, men úrs­lit­ið av fólka­at­kvøð­uni vís­ir, at vit ikki skulu hava færri komm­un­ur – í hvussu so er ikki meira enn tríggjar færri. Tað ger so púra ong­an mun, tí skuldi tað veru­liga mun­að, so skuldu vit hava sjey ella fimm – ella kanska tríggjar komm­unur.

So kann onkur siga, at fólkið hev­ur talað. Men so er ikki. Tí fólk­ið hev­ur ikki tal­að. Tí tey flestu – tveir trið­ing­ar – valdu als ikki at tala, tí at fólka­at­kvøð­an var so einki­sig­andi fyri tey flestu, at har var í veru­leik­a­num einki skila­gott at taka støðu til.

Undir hvørjum treytum ætl­aði lands­stý­r­ið til døm­is at leggja eldra­øki­ð og skúla­øk­ið út til komm­un­ur­nar? Hvussu skuldi hetta fíggj­ast – og skuldi tað kanska verið so, at ein út­javn­inga­rs­kip­an varð gjørd, so øll í veru­leik­a­num rindaðu í ein og sama komm­un­u­kassa? Hví skuldi so til døm­is Tórs­havn­ar komm­una vaksa so nógv norðureftir?

Hetta minnir eitt sindur um fólka­at­kvøð­una, sum verða skuldi um full­veldi 26. mai í 2000, sum løg­mað­ur av­lýsti í tøk­um tíma, tí Fólk­a­flokk­ur­in var bang­in fyri, at um fólkið ikki tók und­ir við lands­stýr­i­num, so fór fólka­at­kvøð­an at binda okk­um føst í ríkisfelagsskapin.

Úrslitið av hesari fólkaatkøvðuni – um lands­stýrið vel­ur at lurta eftir fólki­num, er, at einki hendir, at alt bara verð­ur sum tað er, og at onkrar komm­un­ur, sum fáa hug, fara at leggja sam­an. Hin­veg­in nýt­ist lands­stýri­num ikki at lurta eftir fólka­at­kvøð­uni kortini, tí hon var bara veg­leiðandi.

Tað er nú ein jánkasligur poli­tikk­ur at biðja fólkið vegleiða á eini fólka­at­kvøðu. Fólkið er altíð yvir poli­tik­aru­n­um, so tá teir spyrja fólk­ið, so eigur tað sjálvandi at verða bind­andi. Ann­ars kundu lands­stýr­ið bara gjørt eina velj­ar­a­kann­ing, tað hevði verið nógv bíligari.

Og tá tey nú eru so fegin um fólka­at­køvð­ur í lands­stýr­i­num, so kundu tey spurt fólk­ið – bind­andi – um pen­sjóns­skatt­urin skal hækka, um flatskattaskipan skal set­ast í verk, og um pen­sjón­ir skulu skatt­ast við inn­gjald. Tað høvdu verið virði­lig­ir spurn­ing­ar at sett fólki.