Tó at hann ofta hevur hvassar, almennar viðmerkingar um Kringvarpið og kanska serliga um tíðinda- og aktualitetspartin, so ivast Sámal Matras Kristiansen, samfelagsfrøðingur, onga løtu í, at tað er neyðugt at hava ein almennan public service-miðil í Føroyum.
Men hann skal vera óheftur, og tað heldur Sámal Matras Kristiansen ikki, at Kringvarpið er, so leingi tað fyri ein stóran part er fíggjað av lýsingum og sponsorpengum.
Hann undirvísir í samfelagsfrøði á Føroya Studentaskúla og HF-skeiði í Hoydølum, og serliga innan stjórnmálafrøðina fylla miðlarnir nógv.
- Tað hevur stóran týdning at hava eina pressu, sum kann uppstiga og kvalifisera almenna kjakið. Um teir privatu ikki megna tað – og tað haldi eg ikki, at teir gera – so mugu vit hava ein almennan miðil, sum hevur møguleika at vera leysur av fíggjarligum og politiskum áhugamálum at gera tað. Kringvarpið skal vera tað íkastið, sum tryggjar dygdina, sigur Sámal Matras Kristiansen.
Sjálvsensurur
Men KvF fær ikki spælt henda leiklutin, so leingi stovnsins tilvera er treytað av lýsinga- og sponsorpengum, heldur hann.
Tað eru serliga tvær óhepnar avleiðingar, sum verandi støða sambært Sámal Matras Kristiansen kann elva til: Sjálvsensur, tí stovnurin ikki torir at vera nóg atfinningarsamur mótvegis lýsarum, og undirhaldskent, dramatiserandi tilfar, ið kann draga nógvar lurtarar og hyggjarar at sær – hetta seinna er avgerandi, tá lýsingar skulu seljast ella sponsorar fáast at leggja pengar á borðið.
- Óheftni orsakað av lýsingum og sponsoratum er størsta hóttanin móti trúvirðinum hjá KvF. Stovnurin, sum á pappírinum er ein public service-stovnur, er noyddur at kappast upp á undirhaldsvirðið og satsa upp á lætt tilfar. Tað er beinleiðis í andsøgn við tað, ið ein public service-miðil eigur at gera umframt at vera ein fjøltáttaður mentanarberi, nevniliga gera kvalifiserað, kjakelvandi tilfar og lýsa politikk og samfelagsmál á ein breiðan og sakligan hátt, sigur Sámal Matras Kristiansen.
Tosa eftir munninum
Hann heldur avgjørt, at Kringvarpið hevur nógv gott tilfar, men tað er tað vánaliga, ið oyðileggur trúvirðið og álitið á óheftni.
- Nógv orka verður brúkt upp á sendingar, sum tosa brúkarunum eftir munninum. Í útvarpinum hoyra vit dagliga óredigeraðar prátisendingar, sum ikki á nakran hátt eru kvalifiserandi fyri hyggjarar og lurtarar. Hesar sendingar verða gjørdar orsakað av kapping við aðrar miðlar, sigur Sámal Matras Kristiansen.
Hann heldur, at ein yvirvág av slíkum sendingum sáar iva um tilverurættin hjá stovninum sum public service-stovni, samstundis sum hon ger seg inn á tilverugrundarlagið hjá teimum privatu miðlunum.
- KvF skuldi heldur onkursvegna hýst tilfari frá øðrum miðlum enn liggja í kapping við teir. Tað kundi verið við tilvísingum og internetleinkjum ella á annan hátt. Altso, eg haldi, at almenna Kringvarpið átti at sæð seg sum eitt positivt ískoyti og ein eyka plattform hjá privtu miðlunum heldur enn teirra ídnasti kappingarneyti. Eg haldi, at tørvur er á at skapa eitt gott og dynamiskt miðlalandslag, og at Kringvarpið av sínum eintingum eigur at hjálpa dygdartilfari frá øðrum veitarum framat. Tað eigur at vera ein náttúrlig public service-skylda eisini at vera við til at tryggja eitt breitt miðlaútboð, sigur samfelagsfrøðingurin.
Tíðindini í lagi
Hann heldur, at tað er í tíðinda- og aktualitetspartinum, at trúvirðið er størst og Kringvarpið best livir upp til krøvini um óheftni og sín public service-status.
- Tíðindasendingarnar eru sum oftast ok og eisini aðrar sendingar, eitt nú Radarin, og á mentanarøkinum In Mente, sigur Sámal Matras Kristiansen.
Kringvarpsjournalistarnir fáa ofta skotið í skógvarnar, at teir eru reyðir, men hetta er ikki nakað, ið nervar hann tað stóra
- Kanningar í øðrum londum vísa, at nógvir journalistar eru vinstrahallir, men samstundis vísa aðrar kanningar, at journalistar fyri so vítt duga væl at arbeiða óheftir. Ivaleyst hava tey eisini hesar førleikar í Kringvarpinum. Annars er tað jú absolutt upp á sítt pláss at kritisera makthavararnar, og tað er jú tilvildarliga soleiðis, at makthavararnir eru borgarligir í løtuni.
Hann vísir á, at hetta slagið av kritikki fáa public service-miðlar í flestu londum eisini oman yvir seg.
- Jú onkuntíð kundi breiddin verið betri í kringvarpstíðindunum, og nakrir blindvinklar eru viðhvørt. Men tað eru ikki slíkir svipsarar, sum eg fái mest ilt av. Eg irriterist meira av samlaða konseptinum, sum hevur alt hetta undirhaldskenda og dramatiserandi tilfarið við sær bert fyri at tekkjast lýsarunum, sigur Sámal Matras Kristiansen.
Hann leggur eisini dent á, at Kringvarp Føroya samanborið við public service-miðlar aðra staðir er ein sera lítil miðil við einum lítlum fíggjargrundarlagi. Tí er tað skeivt at vilja ov nógv við ov lítið av pengum. Í staðin eigur at raðfestast hart, heldur hann.
- Kringvarp Føroya er ikki BBC, og fær ikki verið við á øllum økjum. Tí eigur stovnurin at fokusera upp á tað, sum er mest avgerandi, tíðindi, mentanartíðindi og barnatilfar, sigur Sámal Matras Kristiansen.
