ODDAGREIN: Eiga at viðgera stjórnarskipan

Juristar bæði í løgtings­um­sit­ing­ini og í løg­mál­a­ráð­num danska hava víst á, at upp­skot­ið um stjórn­ar­skip­an­ina er í stríð bæði við grundlógina og við heimastýrislógina. Tað kann vera, at jurain fær trup­ul­leikar av hes­um - so onk­ur fyrilit mugu helst takast, men vit mugu ikki gloyma, at pol­itikkur - tað at vilja broytingar - onkuntíð má takast fram um juraina. Um tað ikki var, so vóru fleiri við­ur­skifti øðr­vísi, tí tað er so mangt broytt, sum ikki er í tráð við grund­lógina, sum einki nevn­ir um, hvussu demokraiið í Før­oy­um skal verða skipað.

- Nú ræður um, at tjóðskaparligu mót­pol­arnir í før­oysk­um pol­i­tikki ikki skerpa klórnar hvør í­móti øðrum, men at vit við eini stjórn­ar­skip­an­ar­lóg finna eina gongda leið, har all­ir part­ar vinna seg til rættis.

Soleiðis segði Jóan Pauli Jo­en­sen, sum var for­mað­ur í grund­lóg­ar­nevnd­ini, seinni stjórn­ar­skip­an­ar­nevnd­ni, í fororðunum í á­liti­num, sum hann flaggdagin í 2004 hand­aði løgmanni. Hann helt fram, at stjórn­ar­skip­anin skal bert taka støði í fólks­ins egna vilja. Tí tað er bert Før­oya fólk, ið kann taka avgerð um egna lagnu, og hetta var aðalmálið, segði hann.

Og rætt er tað. Vit hava í meira enn 100 ár stríðst um ríkis­rætt­ar­ligu við­ur­skiftini millum Før­oy­ar og Danmark. Vit hava ikki end­iliga stríðst við danir, men vit hava stríðst inn­an­hýs­is, og tað er hetta destruktiva stríð, sum má halda uppat. Vit koma ong­an veg, um flokkarnir halda fram eftir hesum mein­ings­leysa leisti. Tí er upp­skotið um nýggja stýris­skip­an eitt kærkomið høvi, har vit kunnu strika vøllin upp av nýggj­um, leggja til viks sambands- og loys­ing­ar­stríðs­øks­ir­nar og definera okkum sum land og sum tjóð og hvussu vit skipa okkum sum samfelag - og hvussu viðurskiftini við danska ríki skulu broytast, um føroyingar ein­a­ferð skuldu viljað tað.

Endamálið við stjórnar­skip­an­ar­lóg­ini s­kal sjálvandi ikki vera, at Før­oyar skulu úr danska ríkinum. Men skulu vit tað einaferð, so skal av­gerð­in sjálvandi liggja hjá okkum, og vit skulu vita akkurát, hvussu hon skal takast, so vit ikki næstu 100 árini fara at trætast um eina for­virr­aða fólkaatkvøðu frá 1946.