Sjóvanlukkur í Suðuroy: Sjóriddarin fórst eisini í 1924

3. partur

Hesin partur skal taka aftur í aftur General Gordon. Tað er so, at í eini slíkari greinarøð kemur altíð meira undan kavi, og meira fæst at vita frá ymiskum keldum.

Tað er komin enn ein ábending um, at General Gordon varð niðursigldur, og kemur hon frá ein heilt aðrari keldu enn henni, sum varð nevnd í fyrsta partinum. Hetta er eisini áhugavert, tí hetta hevur neyvan verið á prenti fyrr. Søgan er henda:

Tað lógu einaferð nakrir bretskir trolarar á Fuglafjarðapolli. Millum hesar lógu tveir síð um síð. Annar var ankraður, meðan hin hevði sett fast framvið tann ankraða trolaran. Tveir fuglfirðingar Hans Thomsen, á Geilini og Meinhard Jacobsen, kendur skipari, høvdu verið og sett reyðfiskalínu, og á veg til lands fóru teir umborð á annan trolaran.

Tá ið teir koma inn í messuna situr skiparin á hinum trolaranum har. Hann virkaði so løgin. Hann var í einum kepp, sum hann hálaði niður í andlitið, sum um hann ikki vildi kennast aftur.

Men Hans kendi hann væl aftur. Hann hevði siglt nógv við eingilskmonnum, og hann kendi nevniliga væl stýrimannin á trolaranum, sum skuldi hava siglt General Gordon niður. Hesin hevði fortalt Hans, hvør hesin skiparin var, og hesin man helst hava vitað, hvør Hans var.

Komnir aftur í bátin aftur sigur Hans við Meinhard: ”Hatta var maðurin, sum beindi fyri General Gordon!”

Søgan var, at trolarin hevði siglt á General Gordon. Gálgin á trolaranum var komin fastur í storvantið á sluppini. Trolarin hevði tískil rivið allan rigningin á General Gordon inn á sítt dekk. Skaðin á General Gordon var blivin so stórur, at hann fór at leka og sakk.

Stýrimaðurin hevði frívakt, og skiparin var drukkin. Stýrimaðurin orðnaði at venda aftur, táið hann kom á vakt og frætti um tað, sum var hent. Men tá var einki skip at finna. Stýrimaðurin vildi draga skiparan til svars. Men einki meira spurdist burtur úr, tí søgan segði, at manningin varð mutrað av skiparanum.

Henda frásøgn er fult út í samsvar við ta frásøgnina, sum var um hetta í fyrsta partinum í hesi røð. Her var millum annað sagt, at menn vóru komnir til illnar á eini barr, og tá var júst henda hending brikslað skiparanum. Tí kann tað væl vera, at hetta er rætt. Tað vóru nógv skip, nautiska útgerðin var eingin. Tí hendi tað ofta, at tað var samanstoytur. Hetta kundi vera hendiligt óhapp. Men at rýma var sjálvsagt ófyrigeviligt.

Feðgarnir sum fórust

Millum teir, sum fórust við General Gordon vóru feðgarnir Poul og Jógvan Jespersen. Um hetta greiðir Hanni Thomsen, abbasonur Poul frá, at Jógvan var næstelstur av 10 systkjum, so omman Anna Maria sat eftir við einum barnaflokki uppá 9, har tað yngsta var 4 ár. Sum so mangar aðrar sjómannaeinkjur, megnaði hon at uppfostra øll børnini sjálv og at fáa øll børnin væl undan uttan at eiga nakra jørð og uttan nakra sosiala skipan, sum vit kenna tað í dag.

Leggjast kann afturat, at pápi Poul, Jaspur, kom úr Øravík, og vaks upp hjá Giljabóndanum í Hvalba. Pápi Onnu Mariu kom úr Skúvoy. Í Hvalba var hann nevndur Jógvan Joensen á Hólum.

Tað kann verða nevnt, at í hesi ætt gingu fleiri ættarlið burtur: Tað sama hendi við pápa konu Poul, nevndur Jógvan á Hólum. Eisini abbi Jógvan, Jógvan Niclasen á Skála fekk eina váta grøv.

Hetta er í stuttum søgurnar:

Jógvan Niclasen á Skála doyði um 30 ára gamal og stendur um hann soleiðis í kirkjubókini: Blev i slutningen af juli måned 1832 borte med en båd på fiskeri så at man slet intet har hørt til dem siden. Da vejret og søen var god, formodes de at være forulykkede af de store hvaler, eller også, som er rimeligere, at have overlæsset båden med fisk, så de ere sjunken.

Jógvan á Hólum doyði longu í 1892 sum 37 ára gamal. Í sigling­arsøguni er hetta skrivað um tilburðin:

25. november 1892 vóru 11 bátar ú Hvalba á útróðri fyri vestan, og sótu teir flestu um ein fjórðing úr Bergstanga. Hann var landsynningur í ættini, nakað at í sjónum og so mikið av vindi, at teir máttu andøva. Lítið var at fáa. Um 3-tíðina fóru allir bátar­nir so við og við til lands uttan ein, sum var eitt sindur ytri enn hinir, og tað seinasta, teir sóu til hansara, hevði hann mastur uppi. Men hvat síðani hendi, veit eingin, tí báturin kom ikki til lands. Teir, ið sjólótust við honum vóru: Óli Mikal Nielsen í Nýggistovu, 49 ára gamal, Niklas Jensen í Garðsenni, 38 ára gamal, Jógvan Joensen á Hólum, 37 ára gamal, Niels Pauli Villumsen á Skøvunum, 24 ára gamal og Tróndur Johannesen úr Skálum, 14 ára gamal og ættaður av Sandi.

Sjóriddarin fórst við átta monnum

Stutt eftir, at General Gordon var horvin, gekk toftaskipið Anna burtur við 17 monnum. Teir flestu av hesum komu aftur sum lík og vórðu jarðaðir í eini felagsgrøv í Reykjavík. Men tað var ikki nóg mikið við tí. Enn einaferð verða føroyingar og suðringingar skakaðir av eini vanlukku, og tað er Sjóriddarin úr Vági.

Um hetta hevur Føroyatíðindi eina frásøgn. Hetta blað kom út í Suðuroy, og tað verður brúkt sum høvuðskelda um hesa vanlukku og tær, sum hendu í 1920. Endur­givið verður sum tað varð skrivað á donskum. Hetta lýsir eisini best ófrættadámin, sum hevur merkt hesa skriving. Sagt verður:

Paa en frygtelig Maade er det i Forvejen saa uhyggeligt store Tal paa Ulykker i løbet af 1924 blevet forøget med Motorbaad Sjóriddarins Forlis og otte Driftige og dygtige Sømænd har faaet den samme vaade Grav som saa mange Færinger før dem.

Mandag den 24. November, der skulde blive en saadan Ulykkens Dag begyndte med smukt Vejr, og fra alle Suderøens Forskellige Bygder tog Baadene paa Fiskeri.

Ved tretiden om Eftermiddagen brød saa pludseligt og med stor Voldsomhed Uvejret løs, og Vaagbaadene, der havde fisket vestenfor Suderøen, begyndte øjeblikkeligt Sejladsen hjemefter men mødte, saa snart de havde passeret Sunnbiarenda, et Hav i det voldsomste Oprør. Sær­ligt gjaldt det naturligvis Farvand­et ud for Vaag Fjorden, hvor de mange Undervandsskær foraarsagede mægtige Grund­braad. En af Baadene søgte ogsaa klogelig ind paa Trangis­vaag. De øvrige lykkedes det under store Farer at slippe ind paa Vaagfjorden, alle undtagen Sjóriddarin.

Om denne Baads Skæbne koncentreredes da efterhaanden alle de opskræmte Tanker og bange Anelser, og da en engelsk Trawler henad Aften kom ind til Vaag anmodede man straks dens Kaptajn om at stikke til søs igen for ar søge efter den savnede baad. Overfor disse henstillinger fastholdt imidlertid den engelske Kaptajn, at han ansaa det for praktisk talt umuligt at komme ud af Vaagsfjorden. Ved denne Tid havde da ogsaa Uvejret naaet en saadan Styrke, at kun faa mindedes noget lignende.

Da en af de hjemkomne Baade havde observeret Sjóriddarin passerende Sumbø, var der derfor kun det svage haab tilbage, at den skulde være vendt om for at søge ly vestenfor Suderøen, men næste dags Eftersøgninger tog hurtigt al Kraft ud af dette Haab, og Onsdagen kom saa Bekræftelsen paa de onde Anelser, idet Baadens Agterstævn blev fundet som Vraggods ved Vigerbirge. I det disede Vejr og uden noget Fyr at styre efter har den da sandsynligvis mødt sin Skæbne ved Vaagsfjordens Munding, maaske som følge af at være kommet for nær til Land og saa blive ramt af en Braadsø.

I Dagene siden ulykken skete, har Motorbaade søgte efter Ligene af de Forulykkede men uden Resultat. Havet, Færøernes vældige Krigergrav, synes at skulde blive deres sidste Hvilested.

Sjóriddarin var baade den yngste og største Motorbaad i Vaag og var forsynet med en 12 HK Motor. Den ejedes af firma P.H. Dahl.

Teir sum fórust vóru:

• Gudmund Mikkelsen – Gud­mund á Oyri, bátsformaður. Eftir sat einkja við fimm børnum.

• Mikkjal Pauli Christiansen, ættaðut úr Sumba. Eftir sat einkja við sjey børnum.

• Jákup Oluf A. Christiansen, elsti sonur Mikkjal Paula.

• Marius Augustines Hjelm, Marius hjá Akka. Eftir sat einkja við tveimum børnum.

• Poul Johannes Christiansen, Poul Johannes í Leynum. Eftir sat einkja við tveimum børnum.

• Ludvig Kristian Vilhelm, Luddi á Tjørn

• Jóhan S.A. Nordendal, Johan hjá Hanusi

• Niels Juel S. Magnussen, Niels Juel hjá Binu.

Vitin kom táið vanlukkan var hend

Absalon Absalonsen greiðir frá í bók síni um Jóan Petur hjá Mouritsi, at Jóan Petur var á útróðri hendan dagin.

Hann var við Sjófrúnni í sama reiðarínum sum Sjóriddarin. Teir komu klokkan níggju inn eftir, teir høvdu eisini havt ein ringan túr. Teir høvdu strítt seg norðureftir, men ilt var at siga, hvussu langt teir vóru komnir. Jaspur hjá Akka var formaður og Jóan Petur stóð og stýrdi. Í einum glotta sóu teir eitt ljós í vestan. Tá sigur Jaspur við Jóan Petur: ”Stýr beint á hatta ljósið og les kósina av.” Tað køvdi av aftur, men við hesi kósini komu teir inn á fjørðin. Tað, teir høvdu sæð, meintu teir var ein lykt inni á bakka. Sjófrúgvin kom inn í øllum góðum, og tá vóru vónirnar eisini betri, at Sjóriddarin eisini fór at koma, men tað gjørdi hann ikki.

Eftir hesa vanlukkuna játtaðu ríkismyndugleikarnir at seta vita á Pokerisnes. Tað var sum ikki eina­ferð. Menn høvdu leingi heitt á myndug­leik­arnar um at fáa sett hend­an vitan, men ein slík van­lukka skuldi til, áðrenn nakað hendi.

Feigdarárið 1920: Helena, Kristina og Karen

Árið 1920 var av sonnum eitt feigdarár í Føroyum. Hetta rakti serliga Suðuroynna. Skipini fóru sum vanligt avstað um várið og vóru væntaði aftur tveir-tríggjar mánaðir seinni. Tað var ikki fyrr enn tey ikki komu aftur sum vænt­­að, at fólk fóru at gruna, at tað var okkurt galið. Menn kundu havt verið deyðir í mánaðir, meðan fólkið heima helt væl til standa.

Tí var tað ikki fyrr enn 14. juni, at Føroyatíðindi, kundi koma við eini grein við yvirskriftini:

To færøske

Kuttere forliste

Farvandene ved Islands Sydkyst har med rette Ord for at være meget farlige for Sejlads og Fiskeridrift. Fransk og engelsk Fiskeri var drevet ved Kysterne af Sydisland i mange Aar, før Færinger dristede sig derop paa den Aarstid, hvor der er størst Udsigt til rigelig Fangst, men Indsatsen af Menneskeliv og Fartøjer er til gengæld ogsaa meget betydelig.

Men mens særlig Fransk­mænd­­­ene med deres store og i Paalandsstorm lidet manøvre­dygtige Fartøjer har været ud­satte for store Tab ved Forlis, er Færinger hidtil sluppet forholds godt fra det indtil nu, idet kun én Kutter, nemlig Olivia (hjá Pola í Dali) af Thorshavn er bleven borte (í 1912). (Bella og Løwenørn fórust eisini undir Íslandi í 1882.) To Kuttere, nemlig Suðringur og Teistin av Tveraa er strandede, men Mandskabet reddet, og en Baadbesætning er omkommen under Forsøg paa at bringe Hjælp.

Indtil nu. Desværre kan det ikke dølges, at alt Haab er ude, og at man aldrig vil spørge Tidende fra to af vore Kuttere, der er forlist med Mand og Mus.

Kristine af Klaksvig ført af Axel Sivertsen og med en Besætning paa 15 Mand afsejlede til Fiskeri paa Sydlandet den 21. Februar og er siden da sporløst forsvunden. Samme skæbne er overgaaet Helene af Tveraa, ført af Michel Michelsen og med en Besætning paa 19 Mand. Den sejlede ud fra Trangisvaag den 26. februar omtrent samtidigt med Kutterne Falkur og Skarpheðin.

Alle blev de udsat for frygte­lige Storme, men medens de to sidstnævnte slap uskadte fra Turen, gik de to andre Under­gangen i Møde. Hvorledes det er gaaet til, vil for alle Tider forblive en Gaade. Det kan være sket paa Overrejsen. Føreren af Falkur beretter, at han iagttog saadanne Braadsøer, at de vilde have sendt selv større Skibe end en Kutter til Bunds hvis de ramte.

Ulykken kan naturligvis ogsaa have fundet sted paa Sydlandet, ved Oversejling eller ved Sammen­stød. En fransk Trawler beretter saaledes at have set to Skibe komme i Kollision og forsvinde fra Overfladen uden at efterlade sig Spor. Der er som sagt mange Muligheder.

Tabet af de to Kuttere med dygtige Førere og udsøgt Mand­skab har vakt stor Sorg ikke blot blandt de omkomnes Efterladte men i hele befolkningen, der i Angst og Spænding forgæves har ventet at spørge nyt fra de savnede.

9 einkjur við

22 børnum

Alene her paa Suderø sidder 9 Enker med 22 Børn tilbage uden Forsørgere. Noget lignende er utvivlsomt Tilfælde for det andet forliste Mandskabs Vedkommende.

Til Sorgen over Tabet af deres Værn og Støtte kommer desuden bekymringen for det daglige Udkomme i Fremtiden. Og forsaavidt som de af Forsørgerne indgaaede Forsikringer, samt den af Stat og Kommune ydede Hjælp til Enkebørn viser sig at være Utilstrækkelig, vil utvivlsomt det Samfund, der i sin Helhed har lidt uerstattelige Tab, med Rundhaandhed vide at træde hjælpende til.

Kutter Helene der tilhørte Aktieselskabet J. Mortensens Eftf. Tveraa, ansaas for at være et af Færøernes stærkeste og bedste Sejlskibe. Sejl og Red­skaber var af første Klasse, saaledes som det bør være paa en Syd­landskutter. Som Bevis paa, at det var et fortrinligt Søskib tjener, at det aldrig fik en Baad slaaet i Stykker og som en sjældenhed revne Sejl. Det var ligeledes paafaldende, hvor godt det klarede sig i Storm og Søgang og sjælden fik Skade, mens de andre kom ind med forrevne Sejl og Sønderslaaede Baade. Denne Omstændighed tjener ogsaa Føreren til Ære.

Kaptajn Mikkelsen var som Fører ualmindelig ernergisk, dristig og udholdende, hvorfor han ogsaa fulgtes af et glimrende Held og var en af de første paa Fiskeriets Omraade. Vi giver en Fortegnelse over Udbyttet de Aar, han førte Helene.

1914 480 skpd 24.000 kr.

1915 535 skpd 35.200 kr.

1916 710 skpd 49.300 kr.

1917 325 skpd 24.700 kr. bert Suðurlandið

1918 835 skpd 99.600 kr.

1919 1350 skpd 166.000 kr.

Tils. 4.235 398.800 kr.

En gennemsnitsfangst paa ca. 66.500 kr. om Aaret er ret Enestaaende. Alt for tidlig, synes man, afsluttedes mange flinke Mænds Virksomhed til Bedste for deres Familie og det Samfund, de tilhørte.

Um Helenu

Pàll Nolsøe greiðir frá í Siglingarsøguni, at tað var Christian hjá Ludda í Dali í Havn, sum keypti Helenu til Føroyar í 1899. Hon var tá dammslupp. Hon var bygd í 1882 og merkt 93 tons. Fyrsti skipari var Sandoyar Andreas, sum eisini førdi hana til Føroyar. Mortensen Handil keypti hana í 1902. Tey fyrstu árini førdi Johan Hendrik Isaksen av Viðareiði hana. Andreas Andreassen av Høvdanum á Strondum førdi hana síðan árini 1906-8. Jóan Jakku á Viðareiði førdi so Helenu til 1914.

Í 1911 misti Helene ein mann. Tað var Dánjal Jóhannes Kornelius Andreassen í Múla.

Um dagin tann 1. juni høvdu fýra menn av Helenu verið umborð á Grimsbytrolaranum Corellu og flakt, og aftur fyri skuldu teir fáa fisk. Um náttina skuldu nakrir fara umborð eftir fiskinum, og Dánjal Johannes var fyrstur í bátin. Men í tí hann leyp niður av dekkinum lyftist báturin av eini aldu, og maðurin fór øvugtur fyri borð. Hann varð bjargaður og arbeitt var uppá hann, men til fánýtis.

Aftaná Jóan Jakku tók Mikkjal Michelsen i Búð í Hvalba við. Hann var føddur 23. apríl 1885 og tók skiparaprógv hjá Jens í Dali í 1908. Hann var tey fyrstu árini til skips við William Clowes við Mikkjal í Geil. Hann var síðan tvey ár bestimaður hjá Christoffer í Vátutoft við Riddaranum. Hann hevði ikki lært tá. Í 1908 var hann bestimaður hjá Palla í Mýruni við Falkinum.

Fyrsta skipið, Mikkjal í Búð førdi, var Sildberin í 1909 og 1910. Síðan førdi hann Kjógvan í 1911-1913. Í 1914 fór hann at føra Helenu.

Mikkjal var giftur, og konan var úr Hovi. Tey fluttu til Hvalbiar aftaná vanlukkuna. Húsini á Tvørábakka, har tey búðu, blivu so seld.

Við Helenu fórust:

Úr Hvalba

• Mikkjal í Búð, skipari, 35 ár, Einkja og fimm børn

• Mortan Holm í Geilini, bestimaður, 27 ár. Einkjan við teimum báðum synunum Poul og Jens, flutti til Porkeris.

• Tummas Strøm, 27 ár. Eftir sat einkja og trý børn

• Óli Vilhlem Holm, 25 ár,

• Óli Skaalum, 25 ár

• Jóan Jákup Ludvig, 21 ár. Hann ætlaði at fara á læraraskúla, og skuldi ikki við hendan túrin. Men hann fór kortini vegna avboð frá onkrum. Tveir beiggjar hansara Poul Johannes og Meinhard gingu burtur við General Gordon

Úr Sandvík

• Niels Jákup Poulsen, 38 ár. Eftir sat einkja og trý børn

• Jenis Hansen, 25 ár

• Dánjal Johannes Fritjof Bolstad. 17 ár

• Johannes Poulsen, 31 ár

Tvøroyri

• Hans Pauli Thomassen, 29 ár. Eftir sat einkja og tvey børn.

• Anton Martin Fr. Hen­rik­sen, 30 ár. Eftir sat einkja og tvey børn.

• Johannes Joensen á Sond­unum, 39 ár

• Tummas Marius Thomassen, 21 ár

• Georg Vilhlem Thorsteinsson, 32 ár, Trongisvágur. Eftir sat einkja og tvey børn

Úr Froðba

• Jaspur Juel Vang, 25 ár

• Tummas Pauli Stenberg, 21 ár

Skúvoy

• Johan M Michelsen, 21 ár

• Jens Sigvard Ingvald Mikkel­sen, 27 ár. Eftir sat einkja og trý børn

Skarvanes

• Óli Johan Joensen, 32 ár. Eftir sat einkja

Karen hvørvur eisini

Longu tann 20. september noyðist Føroyatíðindi aftur at koma við eini ófrættargrein, har tað verður sagt:

Aaret 1920 har været et sandt Ulykkesaar for de færøske Skibs­­fiskere. I Foraaret blev Kutterne Helene af Trangisvaag og Kristine af Klaks­vig borte med Mand og Mus, og den samme skæbne har nu utvivl­somt mødt en tredje Kutter, nemlig Karen af Trangis­vaag.

Men medens de to førstnævnte bukkede under for Storm og Sø­­gang eller forliste ved Samm­enstød, er Karen utvivlsomt forsvundet i Bølgerne under Omstænd­ig­heder, som man hidtil ikke har regnet med, naar Talen er faldet paa de Farer, der stedse truer vore Sømænd under udøvelsen af deres Dont i de urolige Farvande ved Island og Færøerne.

Kutteren er ganske sikkert minesprængt, hvad enten det nu skyldes Sammenstød med en Mine eller Forsøg paa at uskadeliggøre en af disse, Forsøg som flere Besætninger men en næsten utrolig Mangel paa omtanke har indladt sig paa og heldigvis som ved et Under er sluppet godt fra.

Omtrent ved den Tid, da Minerne først observeredes ved Langanes, befandt Karen sig i dette Farvand, efter hvad de hjemvendte Fiskere beretter, men allerede kort efter havde man mistanke om, at Kutteren var bleven borte, da den ikke blev set ved Næsset af en eneste af de Skibe, der til stadighed befandt sig her og derfra satte Kursen mod Hjemlandet.

Storm af en saadan Styrke, at den kunde gøre Skibe nævneværdig Skade, var ikke fremkommet, og derfor laa det nær, tilmed da der observeredes adskillige Vrag, at antage og befrygte, at Skibet var blevet minesprængt.

Denne Antagelse er nu bleven til Vished, uden at man dog har mindste oplysning om, hvornaar og hvorledes Ulykken har fundet Sted. Bortebleven med Mand og Mus, det er det eneste sikre man ved.

Tretten af vore raske og ufor­færd­ede Fiskere er ved denne Lejlig­hed gaaet i Døden efter­lad­­ende 9 Enker og 23 uforsørg­ede Børn. Sorgen kom i dette Tilfælde saa meget mere overraskende, som man mente, at her var Fred og ingen Fare, da det var Meningen, at Kutteren skulde vende tidligt tilbage fra Fiskeriet ved Island, førend Efteraarsstormene havde rejst sig i deres fulde Kraft.

Karen tilhørte Købmand Thomas Jacob Salmony og førtes af Fiskeskipper

Jacob Ludvig Jespersen, Tveraa, 32 Aar gl, der efterlader sig Enke og 2 Børn.

Hinir av manningini vóru:

Av Tvøroyri

• Tummas Juel Jespersen, 34, ár, beiggi skiparan. Eftir sat einkja og 4 børn

• Axal Ludvig Danielsen, í Ungagarði, 57 ár. Eftir sat einkja

• Jóhan Jákup Danielsen, 29 ár, sonur Axal. Eftir sat einkja og 1 barn.

• Petur Juul Danielsen í Unga­garði, 26 ár

• William Mohr Danielsen, 23 ár.

• Petur Hans Lindberg. Etir sat einkja og 1 barn

• Niels Hovgaard, 36 ár úr Trongisvági. Eftir sat einkja og fimm børn.

Úr Hovi

• Niels Tausen, 36 ár. Eftir sat einkja og tvey børn.

• Ólaus Hovgaard, 46 ár. Eftir sat einkja og 8 børn.

• Dánjal Jákup Hovgaard, 63 ár.

• Óla Jákup Hammer, 49 ár. Eftir sat einkja.

• Jens Hammer, 20 ár.

Eftir sótu 9 einkjur og 23 børn.

Tríggjar einkjur

í sama húsi

Som oftest er det tilfælde, naar Skib eller Baad forliser paa Færøerne, at nærbeslægtede Personer omkommer. Saaledes ogsaa her. Jacob Ludvig Jesper­sen og Thomas Juel Jespersen var brødre, og Peter Juel Daniel­sen og William Mohr Danielsen ligledes. Ole Jacob Hammer omkom tilligemed sin søn Jens Hammer, og Axel Ludvig Daniel­sen tilligemed sin Søn Johan Jacob Danielsen og sin Svigersøn Jacob Ludvig Jespersen, der var Skibets Fører. De tre sidstnævnte beboede samme Hus, der nu rummer tre Enker, hvis Sorg over Tabet af deres Forsørgere er hjerteskærende.

Om Enkerne gælder det, at de alle sammen er fattige, saa at Samfundets Hjælp her om nogensinde skulde synes at være paa Plads.

Den korte Strækning af Tveraa, der benævnes Tveraa­bakke, imellem Hvidenæs og Indsejlingsfyret, hvor der findes 18 Beboelseshuse, er blevet haard ramt ved Aarets 3 Forlis.

Med Helene omkom 2 Mand, med Kristine 1 og nu med Karen 7 Mand, i alt 10. Man bruger et mildt udtryk, naar man siger, at Sorgen, der har ramt dette lille Kvarter af Pladsen, er helt overvældende.

Um Karen TG 437

Samb. Páll Nolsøe var Karen bygd í 1880 í Grimsby. Hon var dammslupp og merkt 69 tons. Í 1899 varð hon seld til Esbjerg og fekk navnið Karen. Haðani keypti Tummas Jákup Salmony keypmaður í Trongisvági í 1908 hana.

Skipari í 1908 var Andrias Hammer á Toftum. Í 1911-1913 førdi Petur Jákup við Gjógv hana.

Skipari á Karini eysturlandstúrin 1915 var Thedor Poulsen av Toftum, sum í 1924 sum skipari gekk burtur við Onnu.

Skipari á Karini í 1920 var Jákup Jespersen í Ungagarði á Tvøroyri. Hann var føddur 25. august 1888 og tók skiparaprógv hjá Jens í Dali í 1914. Hann hevði árini frammanundan verið til skips við bróðurinum Mortan í Ungagarði og var bestimaður hjá honum í 1912, tá ið hann sló út av Teistanum.

Jákup hevði ikki gingið uppá skúla tá, men hann sigldi Teistan inn í Oyggjarnar, og fyri tann góða sjómannsskap, hann her hevði sýnt, fekk hann 100 kr sum eina heiðursløn frá Suderø Fiskeriforsikring.

Hjælp de fattige fær­øske Fiskerenker og deres faderløse Børn

Hetta var yvirskriftin á grein í Føroyatíðindi tann 4. oktober 1920. Her verður víst á, at við hesum trimum forlissum eru 48 fiskimenn farnir. Eftir sita 20 einkjur við 51 børnum.

Næstan allar hesar einkjur eru sera fátækar og hava størstu trupulleikar at skaffa sær og børnunum føði og klæðir. Víst fáa tær eitt sindur av trygging og einkjubarnastuðul. Men bert við hesum koma tær skjótt at standa á berum.

Fleiri av forsyrgjarunum hava í krígsárinum bygt sær uppá seg dýr hús. Teir hava tikið lán, sum tað vil vera ómøguligt hjá einkjunum at gjalda aftur. Eftir mongum av teimum ungu fiskimonnunum sita gomul foreldur, sum skuldu havt synirnar sum stuðul í ellisárum.

Tað ber illa til at vísa størri samkenslu við hesum einkjum enn við at stuðla teimum at uppala børnini til at gerast nyttigir partar av samfelagnum.

Tí roknar blaðið við at fáa stuðul til eitt uppskot um eina peningainnsavnan, har úrslitið skal býtast til hvønn einstakan í mun til tørvin. Tað ber ikki til at tryggja teimum allar tíðir. Men tað skuldi kunnað borið til at givið einkjunum so mikið av stuðul, at tær kunnu fáa útbúna til okkurt handaverk, so tær harvið kunnu forvinna nóg mikið til undirhaldið hjá teimum og børnunum.

Tað kann ikki vera ivi um, at føroyskir reiðarar og fiskimenn, fólk í øðrum størvum eins og handlar, fyritøkur og feløg fara at stuðla hesi søk meira ella minni. Eingin gávu so lítil, at hon verður forsmáað, og ”mange bække små…”

Heitt verður á hini bløðini um at fáa hesa áheitan út millum fólk, eins og tey verða biðin um at taka ímóti gávum.

Ikki verður heldur gloymt gávumildni frá dønum til tey, sum sótu eftir vanlukkudagin upp undir jól í 1913, tá ið nógvir bátar serliga í Norðoyum gingu burtur.

Eisini hesaferð verður heitt á danir og danskar stovnar um at geva eitt íkast til hetta endamálið.

Síðan verður skotið upp at seta eina nevnd við umboðum fyri fiskimannafelagið og reiðara­felagið og einum føroyskum embætismanni, sum skal býta innkomna stuðulin út til tey ymisku heimini eftir tørvi.

Komandi partur

Í komandi parti verður millum annað greitt frá lagnum í Hovi, sum vóru raktar

av vanlukkuni

við Karen