Leygardagin 2. august verður fyrrverandi blaðstjórin á Dimmalætting, Benny Samuelsen, 80 ár.
Sigast kann um Benny, at hann er av góðum sambandsbergi brotin. Abbi hansara var tann ”legendariski” sambandshøvdingurin Andrass Samuelsen, sum endaði sína politisku karrieru sum fyrsti løgmaður í Føroyum 1948-50.
Andrass var ættaður úr Haldarsvík, men gjørdist sýslumaður í Fuglafirði. Tí er Benny upprunaliga fuglfirðingur. Hann er sonur Lenu, f. Midjord, og Steingrím Samuelsen, sum gjørdist sýslumaður eftir pápan. Benny og tey vóru ikki færri enn 12 systkin. Ein beiggi er Stanley, sum hevur undirhildið í Miðlahúsinum nú um ólavsøkuna.
Nokk so nógvir av beiggjunum komu at arbeiða sum prentarar á Dimmalætting. Her var eisini ættarsamband. Pápabeiggin Georg L. Samuelsen byrjaði sum prentari á Dimmalætting blaðungur, og hanm gjørdist seinni kendur blaðstjóri á blaðnum.
Benny kom 14 ára gamal í 1943 í læru sum setari á Dimmalætting. Er tað nakað fak sum er broytt, so er tað hetta. Tá ið Benny byrjaði var bert talan um at seta við hond. Bókstavirnir lógu leysir í einum kassa, og setingin var at taka bókstav fyri bókstav úr kassanum og seta teir saman til tekst. Tá liðugt var at prenta skuldu bókstavirnir leggjast aftur í hvør sítt rúm í kassanum. Hetta ljóðar tungt, men gekk tó skjótt fyri seg.
Tað var so eitt. Men manuskriptini vóru ofta skrivað við hond, og vóru sera ymisk til lesiligheit. Stavirættleikin mundi ofta vera so sum so. Tá ið setararnir komu til arbeiðis valdu teir sær tey ”bestu” manuskriptini, sum vóru best lesilig. Teir sum komu seinast máttu so taka hini handritini.
Tað var eitt stórt framstig, tá ið Dimmalætting í 1947 fekk setimaskinu, har tað bert skuldi trýtast á ein knøtt fyri hvønn bókstav eins og á eini teldu. Hvør einstøk regla varð stoypt í blýggi. Benny gjørdist so maskinsetari. Tað var í síni tíð tikið til, hvussu skjótt hann klárari at seta. At seta við maskinu lætti nógv um. Men korrekturur skuldi lesast, og var feilur í einum orði, skuldi reglan setast av nýggjum og fáast uppá rætt pláss í satsinum.
Nú er einki, sum eitur setari longur. Tey, sum skriva greinirnar, gera tær samstundis klárar til at seta upp til prentingina. Tað er heldur einki sum eitur korrekturlesing! Hetta man ofta síggjast aftur.
Gjørdist blaðstjóri
Í 1970 kom Benny at skriva fyri Dimmalætting saman við Georg. Hann hevði ein serligan førleika til hetta arbeiði sum setari. Setarar dugdu ofta væl at at skriva føroyskt, tí ofta máttu teir rætta í tekstinum, so hvørt teir settu, og tí gjørdist málið so gott.
Tað var tí eisini náttúrligt, at Benny gjørdist blaðstjóri á Dimmalætting í 1981, tá ið pápabeiggin Georg legði frá sær. Hetta starv hevði hann fram til 1995, tá ið hann fór frá fyri aldur.
Hann hevur verið formaður og er framvegis nevndarlimur í Dimmalætting. Hetta merkir, at Benny inntil nú hevur verið virkin á Dimmalætting og harvið í føroyska blaðheiminum í samfull 65 ár.
Her hava sanniliga verið broytingar. Tað varð sagt, at tá ið Georg kom á Dimmalættimg var hansara arbeiði at prenta við handakraft. Tá ið Benny kom var pressan rikin við elmegi. Sum sagt varð sett við hond. Blaðið kom út mikudag og leygardag, og tað var 4 síður hvørja ferð. Hvørt blað skuldi leggjast eitt fyri eitt í pressuna fyri hvørjar tvær síður og skuldi síðan faldast við handakraft. Hetta merkir, at fyri árið komu út 100 bløð, og samlaða síðutalið var um 400. Nú koma 250 bløð. Prentað verður við rúkandi ferð og blaðið kemur samanlagt út uttan at nakar nertir tað. Siga vit, at blaðið er 20 síður í miðal, verður hetta 5.000 síður ella meira enn 10 ferðir tað, sum var, tá ið Benny byrjaði. Hetta er ikki smávegis kollvelting. Leysasøluprísurin var eisini ein annar. Hann var 10 oyru fyri blaðið!
Benny dugdi væl at skriva. Men hann gjørdi sær eisini ómak so at eingin feilur var í tekstinum. Børnini minnast, hvussu hann altíð tók sær tíð til at fara aftur umaftur, áðrenn blaðið varð prentað at tryggja seg móti setifeilum.
So nógv broytist. Nú er eingin Samuelsen við sínum góða penni eftir á Dimmalætting uttan Beata. Vónandi verður hon nakað enn.
Serstakt heim
Lívið hjá Benny hevur ikki bert verið Dimmalætting. Hann hevur eisini havt álitisstørv. Hann var millum annað nevndarlimur í Húsalánsgrunninum í fleiri ár. Hann hevur spælt nógv sjónleik, verið við í fleiri útvarpsleikum og lisið skald- og stuttsøgur upp í útvarpinum. Hann spælir nógv bridge, og hann er ein av okkara mest royndu harumonnum.
Benny giftist við Sofíu, vanliga kallað Dúddan, f. Petersen, úr Kollafirði. Hetta var ikki minni fjølment ætt. Tey vóru ikki færri enn 13 systkin. Her kom ein nýggj politisk dimensión inn. Her vóru tey eisini tjóðveldisfólk, ikki minst svágurin og javnaldurin Janus!
Tey búsettust í teirra hugnaliga heimi í Magnus Heinasonargøtu í Havn í húsunum hjá langabbanum Georg Lindenskov.
Hetta var eitt serligt heim. Sum ofta var við hjúnum vóru tey bæði sera ymisk. Benny var tann meira friðarligi, meðan Dúddan var tann meira útvenda. Teirra heim gjørdist eitt savningarstað hjá báðum hesum stóru ættum. Higar komu tey at vitja og eisini at gista og búgva, tá ið komið varð til Havnar. Yngra ættarliðið tekur framvegis til, hvussu hjartaliga tey vóru móttikin heima hjá Benny og Dúdduni.
Tey fingu børnini Lindu, sum býr í Noregi, Andrass, sum býr í Havn og Steingrím, sum býr í Sørvági. Abbabørnini eru sjey og langabbabørn eru eisini komin. Tað er tikið til í familjuni, hvussu gott samhaldið var teirra millum. Hvønn mikudag ótu tey døgurða saman. Dúddan hevði eina stóra savning av ”pipar og salt” bússum. So komu tey fast saman eina ferð árliga at vaska hesi íløt. Soleiðis hugnaðu tey sær saman.
Dúddan doyði í 1992, og hetta var ein stórur saknur. Nú vit hava havt ólavsøku kann verða nevnt, at til teirra kom øll familjan eisini á ólavsøku. Onkur tók um dagarnar til, at tað var einki við ólavsøkuni longur, nú Dúddan ikki var longur!
Benny er kendur fyri at vera eitt álitisfólk. Eg hevði sjálvur ein mammubeiggja Niels Juel, sum var prentari. Hann hevði nógv við Benny at gera og minnist eg enn, hvussu gott Niels Juel bar honum.
Ynskt verður Benny hjartaliga tillukku við teimum 80 árunum, sum ikki síggja út at tyngja hann á nakran hátt.
Móttøka verður í Havnar Klubba í morgin frá klokkan 11–16.
-----
ó.