Ov fá børn kenna barnarættindasáttmálan

BARNARÆTTINDI
----
Amnesty fegnast um, at før­oysku myndugleikarnir hava tiki­ð stig til at fylgja pørtum av tilmælunum frá ST. Tað hevur m.a. verið umrøtt at seta barnaumboð á stovn og fráboðanarskyldan er herd, men higartil hava vit ikki sæð nakra ítøkiliga ábending um, at politiski myndugleikin fer at útvega okkum hagtøl um t.d. kynsligan ágang, og stig eru heldur ikki tikin til at liva upp til áheitanina frá ST um, at øll børn í Før­oyum skulu kenna síni rætt­indi, sum eru ásett í Barna­rættindasáttmálanum.
Amnesty metir, at tað er orsøk at óttast, at føroysk børn ikki í nóg stóran mun kenna síni rættindi. Í apríl í ár ein starvsnæmingur hjá okkum eina lítla spurnar­kann­ing, har 93 næmingar í 9. flokki vórðu spurdir um mannarættindi. Hóast hetta bert var ein lítil veg­leið­andi kanning, vórðu vit bilsin av at staðfesta, at tað bert vóru 47 prosent av næm­ing­unum sum vistu, at børn hava síni egnu rættindi. So­statt visti meira enn helm­iningurin ikki, at børn hava serlig rættindi staðfest í barnarættindasáttmálanum. Av teimum 93 spurdu næm­ingunum høvdu 41 av teim­um verið til undirvísing hjá Amnesty fyri einum-tveim­um árum síðan. Millum teirra var talið á teimum, sum vistu, at børn hava síni egnu rættindi, munandi størri. Tað var 71 prosent.
Í samband við altjóða barna­rættindadagin 20. no­vember hevur Am­nesty heitt á Bjørn Kalsø menta­mála­­ráðharra um tryggja, at barna­rættindasáttmálin í fram­tíðini gerst partur av lesi­ætlanum. Amnesty hevur somuleiðis spurt, Bjørn Kalsø menta­mála­ráð­harra, um ítøkilig stig eru ella verða tikin at liva upp til áheit­anina frá ST, um at vit í Før­oyum skulu vera betur til at upplýsa børnum um barna­rætt­inda­sáttmálan.
Hetta vísti ST á í áheit­anini til Føroyar í 2011:
»At barna­rætt­ind­a­sátt­mál­in eigur at vera partur av und­ir­vísingarætlanini í øllum skúlum” , “At øll, sum arbeiða við børnum, eiga javnan at fáa skeið og venjingar í barnarættindum”
Amnesty saknar eina yvir­skip­aða politiska við­gerð av tilmælunum frá ST. Tað er týdningarmikið, at politisk støða verður tikin til tilmælini, og at ein ætlan verður gjørd fyri, hvør hevur ábyrgd av ymisku tilmælunum, og nær ætlanin er at seta til­mæl­ini í verk. Hetta verður eisini staðiliga heitt á Før­oysku myndugleikarnar í við­merk­ing­unum frá ST í 2011.
Í sambandi við barna­rætt­indadagin og móttøku okkara í nýggju hølum hava vit endurprentað plakatina við Barnarættindasáttmálanum, soleiðis at øll áhugað, kunnu fáa eitt eintak.
Á næstu síðu sæst eitt yvir­lit yvir nakrar av áheit­anunum, sum Før­oy­ar hava fingið frá ST í samband við barnarættindasáttmálan.
Yvirlit yvir nakrar av áheitanunum, sum Før­­oy­­ar hava fingið frá ST í sam­band við barna-rætt­inda­sáttmálan.
Næsta frágreiðing um barna­rættindi skal altast ST í januar í 2016,og Føroya Deild fer í góðari tíð at eggja viðkomandi pørtum at luttaka.
Í 2011 fingu vit við­merk­ingar frá Barna­rætt­inda­nevndini í ST, og Føroyar fingu átalu fyri m. a. tey átta punktini, sum eru nevnd her:
Føroyar dumpaðu m. a. á hesum økjum:
1. Heildarætaln fyri íverkset­an av barnarættindum í føroyskari lóggávu
2. Fráboðanarskylda í verki
3. Serlig tiltøk í sambandi við harðskap
4. Barnaumboð
5. Fylgisáttmáli um sølu av børnum, barna­prostitu­tión og barnaporno
6. Hagtøl um barna­fátækra­dømi og um kynsliga mis­nýtslu av børnum
7. Frálæra í Barna­rættinda­sáttmálanum
8. Fígging til útbúgving og góða sálarliga heilsu

Amnesty International Føroya Deild
Barnarættindadagin 20. november 2013