ting út á eitt opið system, verður tín "vøra" røkkilig fyri øll, ið skilja títt mál og tín hugsunarhátt. Um málið er føroyskt, avmarkar tað seg sjálvt, men um málið er enskt, so kann ein sangur, ein grein [...] fatanin av einum kjakforumi er t.d. løgtingið, har landins kosnu menn ("and women!!!") kjakast um mál, ið eru uppi í tíðini. Eisini hava út- og sjónvarpini altíð dugað væl at skipað fyri ymiskum kjaksendingum [...] grein ella okkurt annað í prinsippinum verða lisið av miljardum her á jørðini. Ógvandi tanki! Ymisk føroysk kjakforum Tað er her vit koma aftur til kjakið. Virtuelli almenningurin hevur hesi seinastu árini

samanhangi og útreiðslurnar til skapandi og útinnandi list, eru at meta sum íløga, sum er neyðug. Føroyskt mál og mentan koma undir eitt ómetaliga stórt trýst av globaliseringini og altjóðagerð, tá ið kunningar- [...] meiri í meirvirðisgjaldi enn landskassin letur til húsið um árið. Eisini kunnu vit staðfesta, at ein føroysk króna til list, útloysir ofta tríggjar norðurlendskar krónur. Tað, sum er meiri umráðandi, er at [...] umráðandi, at vit skilja, at kunningar- og samskiftissamfelagið ikki snýr seg um tøkni, men um innihald, mál, mentan og list. Um nútímanssamfelagið ikki leggur upp fyri hesum veruleika, gerast vit offur, fremmand

deildirnar kunnu hjálpa til at tryggja hesi sereyðkenni, serliga, men ikki bara, tá tað ræður um føroyskt mál og mentan. Vit halda, at slíkur leistur til frama fyri sereyðkennini verður væl móttikin innan [...] taka undir við, at tørvur er á størri almennari fatan og viðurkenning av, hvussu týdningarmikil føroysk luttøka í EHEA er. Sum tað fyrsta fara aðalráðið og Fróðskaparsetrið at styrkja sínámillum samskiftið [...] fáa altjóða serfrøðingar uppí, og hetta kann gera arbeiðið eitt sindur drúgvari. Tó er tað okkara mál, at ein nýggj skipan til útbúgvingargóðkenningar er liðug tíðliga í 2024, so at uppskot um nýggjar

stungu føroyingar saman við dønum út í kortið fysiska infrastrukturin, umframt føroyska vinnu, føroyskt mál, føroyska mentan o.a. Føroyingar røktu síni áhugamál og danir síni. Heimastýristíðin frá 1948 [...] ótíðarhóskandi valdsmisnýtsla – tá ið danska stjórnin brúkti bankaeftirlitið til at niðurskriva øll føroysk virði niður í helvt at kalla. Tað var diplomatiskt trýst, tá ið danska stjórnin “hjálpti” føroyingum

meiri uppá seg, og síðstu trý árini hevur hann flutt ikki færri enn 300 eldri europeiskar yrkingar í føroyskt. Tað besta sum finst av klassiskum skaldskapi í Europa. Yrkingar eftir Homer, Shakespeare, Gøthe [...] eins og Janus Djurhuus á sinni prógva, at føroyska málið kann brúkast til nakað so serligt, og at føroyskt er so mikið vakurt og liðiligt, at tað kann brúkast í sonett-formi. Janus Djurhuus gjørdi eitt stórt [...] týðarabragd, tá ið hann týddi Illionskvæðið. Tað er helst størsta avrikið í føroysku bókmentasøguni. - Føroyskt kann brúkast til alt. Tað er ikki á nakran hátt ein forðing fyri at tosa, skriva ella yrkja. Eg

stórar búskaparligar, hugsjónarligar og mentanarligar rembingar. Hesa vikuna kom eisini ein upprunað føroysk barnaskaldsøga út, hetta er Gott Hugflog, Hugo eftir Rakel Helmsdal. Søgan um Hugo liggur fjart frá [...] hava bæði eitt serligt útsýni og opinleika, sum kanska kemur av, at tey bæði eru hálvt um hálvt føroysk og donsk, og tey bæði hava búð í heilt øðrum mentanum. Skrivandi ættin Nógv kundi verið at trivið [...] hugnaligu stovuni við klassiskum donskum møblum og ráari føroyskari list lata vit øll hesi áhugaverdu mál liggja og velja heldur at práta við stilla, men bersøgna rithøvundin um tað at vera rithøvundur. -

føroyskum undantøkum innan fiskivinnupolitikkin, kemur limaskapur ella inn-liman ikki uppá tal. At føroysk áhugamál at síggja til ikki lættliga kunnu sameinast við ES-áhugamál kemur í politiska retorikkinum [...] serliga nógv samveldisvegin. Mesta av tí, har Europeiska Samstarvið kann vera "vandamikið" fyri føroyskt sjálvstýri, er annahvørt longu politiskur veruleiki ella hevur onki beinleiðis við ES-grundlógina [...] i snúgva seg um samveldisborgaraskapin, evruna og ein part av samstarvinum um rættarlig og innaru mál (rættarliga fyrivarnið) og tann partin av felags uttanríkis- og trygdarpolitikkinum, sum hevur við

umboðandi ein liberalan flokk, hevði hann helst viljað sloppið undan at gjørt reglur, ið hava sum mál at skipa marknaðin. - Men tá ið vinnan ikki kann semjast, er neyðugt við politiskum átøkum. Hann segði [...] verður millum áhugamálini hjá keyparum og seljarum. Óvirkaður fiskur Landsstýrismaðurin vísti á, at føroysk skip hava áralanga siðvenju at avreiða uttanlands, kanska serliga í Bretlandi, men síðan vit av álvara [...] allir partar liva við. Vit kunnu siga, at hetta er ein "ventilur", sum er við til at tryggja, at føroysk virkir merkja kappingina frá umheiminum, soleiðis at tey vita, hvørjum tey eru uppi ímóti. Vit kunnu

streymaði frá háskúlanum út í allar krókar samfelagsins, høvdu sína stóru ávirkan á hetta mál, eins og so mong onnur týðandi mál, eitt nú spurningin um føroyska málið. Vit kunnu sostatt siga, at vit í ár hátíðarhalda [...] syrgir fyri, at onnur mál fylla meira í miðlum og í almenna rúminum, enn sjálvsagdi spurningurin um javnstøðu, og ikki minst javnstøðu í toppleiðsluni í politikki og vinnulívi. Hvørji mál fylla meira, kundi [...] vittíggjum, sum ikki síggja ta einstaku menniskjuna sum eitt virði í sær sjálvari – ella sum eitt mál í sær sjálvari, soleiðis sum Immanel Kant orðaði tað. Hesi vittíggi síggja sínar medmenniskjur einans

og Rasmus gjørdu av, at teirra háttur at læra næmingarnar føroyskt skuldi vera eftir leisti Hammershaimbs. Næmingarnir kendu onki til føroyskt skriftmál, og tískil var uppgávan torfør. Eitt, ið kortini [...] føroyingar noyddust til Danmarkar vóru tær hugvísindaligu lærugreinirnar, t.d. søga, skaldskapur og mál. Danski háskúlin var í fyrsta lagi fyri danir, og lærugreinirnar hareftir. Søguundurvísingin fór fram [...] grundgevingin fyri háskúla í Føroyum. Føroyingar høvdu heldur ikki nóg góðan kunnleika til danskt mál, at kunna fáa nóg nógv burtur úr frálæruni í Danmørk. »Det kommer vel?« Ein trupulleiki við háskúlagongd