og peningastovnar klára lánfígging til skip og útgerð, olju, reiðskap o.a. útgerð, men bert um fiskirættindi, útlit og karmar hjá skipunum eru trygg. Eitt nýtt skip kostar 200-300 mió kr, og tað krevur tryggar [...] verða veikari og missa orku at endurnýggja og røkja skip, bygningar, virki, reiðskap osfrv. Pf. Hvalnes í Klaksvík hevur slept ætlanini at byggja nýtt skip sum Norðborg, tí landstýrið við uppboðssøluni hevur [...] stutt tíðarskeið, men góvust skjótt við tí. Hví skulu Føroyar so gera sama mistak aftur? Hví skulu skip, fiskimenn og feløg missa inntøku, tí tey fyrst skulu gjalda landskassanum, áðrenn tey sleppa at loysa
fóðuri til eina vælvirkandi føroyska alivinnu. Eins væl og fá skip síggjast við bryggjuna í Kollafirði, er tað vorðið meiri sjáldsamt, at føroysk skip landa til ídnað í Fuglafirði. Higartil í ár eru tað serliga [...] økinum. Men heldur ikki hendan royndin sær í nóg stóran mun út til at kunna draga føroysk og útlendsk skip til lands í Føroyum. Á virkinum í Kollafirði, sum nú kallast Faroe Pelagic, eru maskinur til flakaskering [...] aftrat at fiska eitt nú makrel, sild og svartkjaft til mjøl og fóður. - Vit kunnu hugsa okkum, at skip áðrenn langt um líður ikki sleppa at fiska hesi fiskasløg til ídnað, og hvussu verður tá við grundarlagnum
amtmaðurin Hilbert, at føroysk skip alt døgnið skuldu flagga við føroyskum flaggi. Seint á kvøldi sama dag varð tað eisini kunngjørt av tí bretsku stjórnini í BBC, at føroysk skip skuldu flagga við føroyskum [...] kunngjørdi amtmaðurin ”Bekendtgørelse angående skibs NATIONALITETSMÆRKE.” Eftir hesum skuldu føroysk skip ”hele døgnet føre det færøske flag i passende størrelse, og FAROES og FÆRØERNE eller FØROYAR påmales [...] minnast at bretska stjórnin seint á kvøldi tann 25. apríl 1940 í BBC útvarpið gav boð um, at føroysk skip skuldu sigla undir flagginum Merkið”. Hetta er ein hálvur sannleiki. Mundi tað ikki vera kunngerðina
kravellbygging? At smíða súðubygdan bát og kravellbygdan bát gongur ikki fyri seg upp á sama máta. Skip verða ofta kravellbygd, og tað vil í stuttum siga, at bondini verða reist fyrst, síðani verða plankarnir [...] smíðaði bátar, og abbi smíðaði bátar, og tá ið eg var so frægur, plagdi eg at hjálpa til. Var til skips eini tíggju ár, og tá ið eg so kom heimaftur og fór at arbeiða hjá landinum, fór eg smátt um smátt [...] kunnger hann í brævi í Skien í Noregi, at hann frá norska frænda sínum, Geyta Eirikssyni, hevur keypt skip, ”sum eg vil sigla til Føroya við Guds hjálp.” Í sama viðfangi keypir hann eitt akker, sum vigar 12
navninum Gullfinnur. Hetta skip er soleiðis tvær ferðir keypt higar til lands – og er nú eisini tvær ferðir selt úr flotanum. So, man veit av góðum grundum ongantíð, um skip venda aftur. Tá Tróndur í Gøtu [...] ”man skal aldrig sige aldrig...”, og man veit jú ongantíð við vissu, hvussu lagnan lagar seg – um skip, sum farin eru úr flotanum, verða at síggja aftur um okkara leiðir ella ikki. Taka vit ein annan [...] skipið til Írlands. Tróndur í Gøtu hevur sína søgu, og ein heilur hópur kundi verið sagt um hetta skip og søguna aftanfyri, at henda verkætlan fekst at bera so væl til, sum hon við tíðini kom at gera.
ir um tað mundið næstan bara um tað eina – at sleppa til skips. Hetta skuldi ligið væl fyri. Hálvbrøðurnir, Kristjan og Axel , førdu báðir skip, og pápin, ið hevði verið skipari í fleiri ár, skiftist nú [...] 99 ár, tá ið vit hittust fyrstu ferð har norðuri. Tá greiddi hann frá, tá ið hann hevði verið til skips saman við Hans Jacob Højgaard, sum er kendur fyri alt annað enn sum fiskimaður, nevniliga tónleik [...] sjálv sjeynda. So mong heim vóru stødd í slíkari støðu, serliga í slupptíðini tí tað var so mangan, at skip og bátar ikki spurdust afturíaftur. Eftir sótu konur og børn - í djúpari sorg og mangan á berum. Kostirnir
fiskidagatal verður býtt ímillum tey verandi skipini í nevnda bólki. ? Talan er um 17 skip við fullum línuloyvi og tvey skip við partvísum loyvi. ? Skipini við fullum loyvi hava 133 dagar í part og ávísa kvotu [...] við útróðrarbátum yvir 40 tons. ? Fyri at náa hesi skráseting, hava føroysku eigararnir keypt trý skip úr flotanum, og eftir umrokningum fær nýggi línubáturin 156 fiskidagar umframt íslandsloyvi. Bjarni [...] hjá línuskipunum lækkað í fjør. ? Ein týðandi táttur í fiskivinnupolitikkinum hevur eisini verið, at skip og bátar eru bólkaði eftir stødd og reiðskapi. ? Fiskiskapurin undir Føroyum er sera fjølbroyttur
samband við sjómenn. Eg eri av fiskimannafamilju og so hevur mær altíð dámað væl at ganga umborð á skip. Hetta var eisini ein góður máti at sleppa út í verðina. Eg fekk arbeiði, eitt stað at búgva, skipað [...] sigur Jústines Eidesgaard. Uppgávan hjá Jústines í Singapore hevur verið at umboða kirkjuna. Tá ið skip eru komin inn hevur hann vitjað umborð. - Tað hevur ikki verið mín uppgáva at prædika, men heldur [...] og so havi eg eisini roynt at fylgt við, hvat hendir heima í Føroyum. Og tá ið eg so komi umborð á skip spyr manningin um tíðindi. Og so havi eg fortalt. - Sjómenn fyrr vóru partvís menn, sum vóru øgiliga
um leið 130 skippund. So bleiv einki. Síðani norð á Heglubankan. Á Nesgrunninum sóu vit bara eitt skip, men á Heglubankanum vóru fleiri. Vit fingu nógvan fisk. Eg haldi, tey flestu skipini vóru innari [...] Hetta er innan fyri bygdina. So blivu nakrar livratunnur førdar í land. Nú vit eru lidnir, eru fleiri skip komin inn undir Nesið. Eg haldi, ólavsøkan var farin afturum. Nú verður siglt upp á prei. Skiparin [...] fiskað? Vit hava roynt á Heglubankanum og Nesgrunninum á djúpum vatni.« Vit vóru um at vera besta skip. Nú kemur skorandi hattleysur upp gjøgnum kappan. Nei, Djónastovumaðurin var ikki bráðblíður. Honum
mannagongdin, at ungu dreingirnir fóru til skips eftir lokna skúlagongd. Tað munnu vera fáir føroyingar yvir 50 ár ídag, sum ikki hava verið ein túr til skips. Hetta er broytt í dag. Nú er tað bert hendinga [...] Fiskimenn gjalda eisini útvarpsgjald. (Sjálvt um nógvir ikki hoyra útvarpið, tá ið teir eru til skips m. a. á Flemmis Cap og í Grønlandi). Annaðhvørt má útvarpið taka annað skinn um bak, ella mugu fiskimenn [...] komun-um ikki er hækkaðar. Orsøkin er helst, at tað eru færri fiskimenn. Tað unga fólkið fer ikki til skips longur. Far umborð á eitt føroyskt fiskiskip í dag. Tú sær ikki nógvar ungar menn. Miðal aldurin á