Ein seinkað heilsan til Hera Hjelm

Heri fylti 70 ár tann 10 juni í fjør. Vit vóru stødd í Suður­landinum í fjálgum ferðalagi nærindis Selfoss (Hvoll) í summarhúsi og summarsól við heitum “potti”, millum bønd­ur og ótaldar hestar, bláar lupinir á føgrum heiða­lendi “bláa landsins”. Tann einasti skuggi í huganum var, at vit ikki fingu verið við til veitsluna í “Bethel”, har ið mong høvdu leita inn hetta kvøldið fyri at fagna Hera.
Sum tó tíðin fer, og nú strýkur 71 ára dagurin aftur við borðinum. Men so ber til at viðmerkja, at Heri er ikki ein maður tú telur í 10-falda-árum. Hann er ikki hvør sum helst, og ein lítil nakað seinkað heilsa er betri, enn ein størri søgd ov seint .

Klaverið
Einar tvær ferðir um vikuna hittast nakrir “fyrrverandi” - sum hava verið mangt og hvat til felagssang (orða­bók­in rættar hetta orðið til felags­song, men tað er tað als ikki -) í hugnaligu hølum Frels­unarhersins suðuri í Vági.
Hesir glaðu gævu garpar syngja sakleysar sangir sum hóska til umhvørvið. “Her-urin” er kendur fyri teirra eyð­kendu taktføstu løg og sang­ir, alt síðani William Booth (1829-1912) gamli helt fyri: “Hví skal nú “tann óndi” hava “patent” upp á teir bestu og lívligastu melodiirnar?”. Og síðani bleiv sang-reper­toar hersins festliga víðka hósk­andi hesum.
Herurin hevur fingið mangt skoðsmálið, men ein still­før virðing hevur altíð hing­ið upp í teirra sosiala virk­semi, hvørs aðalmerki eru samari­tansku átøk teirra fyri “botnskaka” samfelagsins. Sum minniligu orðini frá Winston Churchill undir ræðu­ligu “blitzini” í London undir krígnum bóru boð um: “Táið neyðin er størst, er Frelsunar­herurin nærmast !” Og so hjúnini okkaru: Njál Mackay Djurhuus – ið eru kend og heiðrað av noregs­kongi fyri trúfesti teirra.
Og hvør spælir so upp á klaverið? Jú, Heri, sjálvandi. Klaverið er yndisljóðfar hans­ara. Hann hevur frá ung­um av spælt við mong ymisk høvi – og spælir sum ein “eingil”. Hann fekk eitt aldurs­kent likamsligt strik her­fyri, men er tíbetur komin fyri seg aftur at spæla.

Sum ungur
Vit komu at kennast á skeiði á Hafnia í 1962. Lang­ur ljós­hærdur drongur. Væl­hýrdur – krúllutur skemtari og hermari. Hetta var á døg­un­­um, táið Tommy Steele (f.1936) og Sir Cliff Richards (f. 1940) vóru á odda, og sum – sig so tað - enn eru á fót­um og sveima á sanganna veingj­­um. Tá bóru allir rætt­ir “sjeikar”: dunnu-vels-hár­doddar, - og helst bæði niður á nakka og fram á enni – stívir av brylcremi.
“Men, tann myrkhærda gent­an hjá Hera, Eva, hon er systkinabarn mítt, hon sær ikki minni gott út!” segði Odd­mar – ein luttakari á skeið­­inum - fyri teim ungu eyg­­leið­andi - soleiðis til eftir­tektar – (!).
Heri lærdi til maskinsmið í skipasmiðjuni í Vági. Fór niður á maskinistaskúla og leyk øll tey trý maskin- og el-prógvini. Ein sera hent útbúgving - tí ætlanin var greið frá degi: eitt – at Heri vildi royna vinnulívsvegin. Og henda leið bleiv bæði long og hendingarík - bæði fyri hann og Evu.

Vinnulívsroyndir
Fyrst var tað “Skrokkurin”, haldi eg, sum onkursvegna var við at gera onkran til løgmann (?!). Síðani eitt seinkandi sakarmál. At-finn­ingar­som viðgerð í bløðum og út­varpi. Og táið tað endiliga bragdaði við “Skrokkinum”, so slógu bankarnir frá. Og alt á botni! Okkurt kundi kanska verið øðrvísi -.
Tú velur eina lívsleið, men gert ikki altíð av hvussu gongst, og tað mátti tí bara takast harífrá. Og so varð farið at tingast við fínar svenskar bankastjórar. Við Hera var D. P. Danielsen, advo­katur. Alt annað líka, tveir kanska ólíkir felagar, men væl gekst. Ein (H)erlig søga, sum bara Heri dugir at siga frá. Og keðilig er hon ikki -!
Men ikki gavst Heri. Hann fekk fatur á einum lastbili, strevaðist dupult so hart sum hinir fyri at koma fyri seg, keypti ein útróðrarbát, róði út, seldi bátin, fekk sær ein størri bát, sum hann eisini seldi, tí tá var alingin kom upp at blása. Og Heri fór straks í hernað har, sjálvandi, fullkønur í handverki og tek­nikki. Í arbeiðsklæðum frá morgni til myrkurs.
Nevnast skal í stuttum nøk­ur virkisøki m.a. hesi: reiðari á Bjarnoy (saman við Absalon), Vágbingur, Uma­nak, Skrokkurin, Bjarnoy II. Sølumaður av byggitilfari og oljusølu. Sildaverksmiðju. Fyrsti privati smoltalari í land­inum – strevaðist í Grøna­dali í 20 ár. Slátur- og royki­virki í Porkeri. Og so eina tíð - óðalsbóndi í Myki­nesi – eisini (!).
Og mangan móti midnátt varð leitað til húsar heim saman við útlendskum keyp- og sølufólki – og tá stóð Eva har, klár og borðreiddi við øllum blíðskapi.
Ja, søgan er enn longri. Heri hevur - mær vitandi – samstundis verið størsti skattaborgari í trimum komm­unum (Hovs-, Porkeris- og Vágs kommu). (Ja, hvør hevur hug til at kappast her?) Gott lag, hóast ein áhaldandi og pøsandi andróður. ILA og laksalýs, fóður, skiftisøki, vatntrot, frostbinding á vetri og skerpingur á Hovsvatni á sumri. Smolt og laks og síl og royking og søla.
Ja, so tað afturat, bara eitt høpisleyst verkfall – sum for­kom samstarvinum við tvær góðar týskar handils-ketur - fyri well! Hervilig miðla-umrøða. Eisini nú fyri stutt­um - tað sama tógvið - nú ið so mong ár eru liðin eftir at “ballið var buið”.
Tann, sum hevur leiðslu ella mannakor um hendi, kemur at kenna menniskju, og skal ikki bara vænta sær undanbrekku. Og sum Esmar Fuglø, ið var vinnulívsmaður alt lívið, segði á sinni: “– av teimum vinnulívsmonnum innan fiskivinnu, ið eg havi kent, eru tað fáir, sum eru farnir vælhavandi í grøvina –“. Tí hetta er ikki bara ein lívsháttur. Tað er eini herð­indi, hetta, hugurin at fáa okkurt at bera til -!
_ _ _ _ _
Eftir er bara at ynskja tær Hera og Evu og børnum tykk­ara: Rúnu, Dias, Judith, Heidi og Randi, blíðan byr í komandi tíð í takksemi fyri tykkara vinalag hesi mongu ár.
-----
Arnstein Niclasen
10.06.2013