Avgerð tikin um føroyska stavraðið

Málráðið hevur nú tikið støðu til føroyska stavraðið og stavirnir c, w, x eru ikki viðTað hevur Málráðið nú avgjørt.

 

Við átta atkvøðum fyri og  trinum ímóti, hevur Málráðið gjørt av at varðveita føroyska stavraðið við hesum stavum:

 

a  á  b  d  ð  e  f  g  h  i  í  j  k  l  m  n  o  ó  p  r  s  t  u  ú  v  y  ý  æ  ø

 

 

- Grundgevingar at varðveita verandi stavrað eru, at tað hevur drúgva siðvenju á baki. Tað hevur í høvuðsheitum verið óbroytt, síðan V.U Hammershaimb setti sítt stavsetingaruppskot fram í 1846, sigur málráðið.

 

- At tikið fleiri stavir fyri sama ljóðvirði inn í stavraðið hevði gjørt stavsetingina torførari, og møguligar broytingar eiga heldur at miða ímóti at gera stavsetingina lættari.

 

- Skulu broytingar gerast, eiga tær at vera grundaðar á føroysku ljóðskipanina og føroyskar rættskrivingarmeginreglur, og ikki á ljóðskipanir og rættskrivingarmeginreglur í øðrum málum.

 

- Í føroyskum er bókstavurin c vanliga ljóðliga umboðaður av k ella s, bókstavurin x av ks, bókstavurin q av k, bókstavurin w av v, og bókstavurin z er ljóðliga umboðaður av s.

 

Verða eitt nú c, x og w tiknir inn í stavraðið, kann tað skapa óneyðuga stóran iva hjá skúlanæmingum og almenningi, nær ið teir skulu brúkast, tí teir hava ikki egið, sjálvstøðugt ljóðvirði í føroyskum.

 

Málráðið sigur, at hóast c, w og x ikki eru í stavraðnum, er einki, ið forðar okkum í framvegis at tala og skriva um c-vitaminir, c-mol, at skriva internetadressur við www ella at brúka x í orðum sum marxisma og sex.

 

- Fremmandu stavirnir síggjast m.a. í fremmandum orðum og vøruheitum, nøvnum o.ø. Tað, at hesi útlendsku nøvn, heiti og orð verða brúkt í føroyskum, ger ikki, at fremmandu stavirnir nýtast ella eiga at gerast partur av stavraðnum.

 

- Tað ber sjálvandi framvegis til at stava eitt nú fremmand nøvn við stavum, sum ikki eru í føroyska stavraðnum, t.d. Lazio, Skåne, La Coruña, Newton, Atatürk, Quito og Marx, hóast z, å, c, ñ, w, ü, q og x ikki eru í stavraðnum. Fremmand nøvn eru altíð í einum máli, hóast allir stavir ikki eru í stavraðnum.

 

- Vit hava altíð vitað, at aðrir stavir enn okkara eru til, og at summir teirra verða brúktir í okkara máli. Soleiðis hevur tað altíð verið, og soleiðis er í øllum málum. Tí hava orðabøkur tikið fremmandu stavirnar við og hava skipað leitorðini sambært hesum veruleika og skrivað: a, á, b, c, d...

 

- Verða nýggir stavir tiknir upp í stavraðið, má umfatandi arbeiði gerast at útgreina, nær c og z kunnu verða sett inn fyri s, nær c og q kunnu verða brúkt, har k stendur nú, o.s.fr.

 

- Fremmandu stavirnir verða framvegis nýttir á økjum sum t.d. støddfrøði og evnafrøði, men verða teir tiknir inn í stavraðið og harvið fáa støðu sum føroyskir stavir, er ilt at siga, hvørjar avleiðingar tað kann fáa fyri rættskrivingina.

 

Málráðið sigur, at tá ið vit stavraða (alfabetisera) í eitt nú orðabókum og telefonbókum og á bókasøvnum, nýta vit, umframt føroyska stavraðið, modernaða latínska stavraðið, t.e. enska stavraðið. Harumframt  verður bók­stav­urin å í donskum, norskum og svenskum orðum settur á aftasta pláss, og bókstavurin þ í eitt nú norrønum og íslendskum orðum verður settur millum t og u, t.e.

 

a  á  b  c  d  ð  e  f  g  h  i  í  j  k  l  m  n  o  ó  p  q  r  s  t  þ  u  ú  v  w  x  y  ý  z  æ  ø  å

 

Bókstavurin þ verður settur beint eftir t, tí norrønt þ vanliga verður til t í føroyskum, og å verður sett á aftasta pláss, tí har stendur tað í danska og norska stavraðnum, sigur Málráðið.