Eitt av fremstu málunum hjá mær á mínum Grønlandstúri í summar var at sleppa ein túr til Føroyingahavnina.
Komin til Nuuk finni eg útav, at tað ikki er bara sum at siga tað. Tað krevur ein siglitúr á hálvanannan tíma, og tá skal veðrið eisini gjarna vera til vildar. At tað kostar dýrar dómar at sigla út við leigaðum báti, gjørdi málið enn meira vónleyst.
Men fríggjadag seinnapart ringir telefonin – tað er føroyski vinnulívsmaðurin í Nuuk, Edward Niclasen. »Skalt tú við í Føroyingahavnina? Vit fara klokkan 8 sunnumorgun«.
Dagin áðrenn hevði eg líka nevnt honum mína ætlan, og nú vísir tað seg, at hann og nakrir føroyingar, sum arbeiða hjá honum, fara ein túr í hansara báti.
##med2##
Tað kundi eg sjálvandi ikki siga nei til – so sunnumorgun loysa vit frá landi úr kaiini í Qinngorput.
##med3##
Vit fara fyrst til »gomlu Føroyingahavnina«.
##med4##
Aftaná at hava gingið her eina lítla løtu, má eg staðfesta, at lýsingin »hin føroyski spøkilsisbýurin í Grønlandi« er ein einføld og beinrakt lýsing. Bygningarnir eru sera illa farnir, og inni í húsunum síggjast alskyns leivdir eftir fólk, sum hava búð, virkað ella vitjað her.
Millum annað sløðast gomul spøl sum eitt nú Matador og Domino, og so eru gamlir dunkar av pannukøkudeiggi, umframt gomul Ekstra-bløð frá 60’unum.
##med5##
Jú, sanniliga er hetta specielt – sum at traðka inn í ein tíðarlumma frá fornari tíð. Ella kanska enntá í ein film. Tí avgjørt eru hetta góðar kulissur til ein thrillara.
Tað fyrsta, ið rennur mær til hugs, er The Walking Dead og Last of Us, ið báðar handla um ein postapokalyptiskan heim, har øll sivilisatiónin er oyðiløgd, men alt samfelagið stendur eftir, sum tað var.
##med6##
Í hesum barakkunum búðu arbeiðsfólk og vitjandi. Barakkirnar vóru gjørdar í Noregi og sendar til Grønlands í modulum í 1953, sum arbeiðsmenn í Føroyingahavnini so settu upp.
Í einum av kømrunum er eitt skáp, har føroysk nøvn enn standa skrivað á. Allarhelst arbeiðsmenn, ið hava markerað sína tíð her við tussj.
##med7##
Her síggjast sjálvsagt eisini fleiri ting, sum fólk í nýggjari tíð hava latið ligið her. Brennivínsfløskur, skrell og annað, sum onkur hevur havt við til eina útferð.
##med20##
Aftaná at hava vitjað í »gomlu Føroyingahavnini« sigla vit víðari til Nordafar-støðina.
Tað er ringt at leggja telefonina í lumman, meðan man gongur her. Tí her er so nógv, sum má fotograferast.
##med8##
##med9##
»Her hava teir gingið«, letur í einum av føroyingunum í okkara fylgi. Ja, her hava teir gingið, teir gomlu (og tær), og havt sín gerandisdag í eina tíð. Og tað løgna við tí er, at nógv er, næstan júst sum tá teir fóru, bara í nógv verri standi orsakað av veðrinum, tíðini og herverki.
##med10##
##med12##
Virksemið í Føroyingahavnini byrjaði í 1927, fá ár aftaná føroyingar byrjaðu at fiska undir Grønlandi.
Virksemið øktist, og í 1937 bleiv Føroyingahavnin roknað sum ein altjóða fiskivinnuhavn, sum útlendsk fiskiskip eisini kundu koma á. Um hesa tíðina komu eitt nú sjúkrahús, pakkhús og radiostøð á staðið eisini.
##med13##
##med14##
Í 1953 bleiv felagið Nordafar stovnað av norðmonnum, dønum og føroyingum. Nordafar útbygdi eina stóra støð eitt petti frá gomlu Føroyingahavnini, sum aftur fekk stóran týdning.
Men síðst í 60’unum minkaði virksemið spakuliga, og flakavirkið snaraði lykilin í 1975. Síðani yvirtóku føroyingar virksemið á havnarlagnum, inntil Nordafar fór á heysin í 1989 og bleiv selt á tvingsilssølu í 1990.
##med15##
##med16##
##med17##
Hóast her er sera forfallið, stendur Føroyingahavnin í dag sum eitt sjarmerandi minnismerki fyri eina farna tíð, sum hevur havt sera stóran týdning fyri bæði Føroyar og Grønland.
Hetta staðið átti allir føroyingar at sæð, áðrenn tað verður renoverað ella ruddað.
##med18##
##med19##
##med21##
Gamla bryggjan við Nordafar bleiv tikin niður, tí hon fórst so illa. Framvið her vóru flakavirki, frystihús við trimum stórum frystarum, móttøkuhøll og goymsla.
##med11##
